Όπως προαναγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό στις δύο τελευταίες διεθνείς εκθέσεις Θεσσαλονίκης, η υποχρεωτικότητα της ασφάλισης σταδιακά εισέρχεται στην κοινωνία με διάφορα μέτρα και αντίμετρα, καρότα και μαστίγια, κίνητρα και αντικίνητρα.
Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 5 του νόμου 5116/2024
- 1. Επιχειρήσεις με ετήσια ακαθάριστα έσοδα, κατά το εκάστοτε προηγούμενο φορολογικό έτος, άνω των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ, ασφαλίζονται υποχρεωτικά έναντι δασικής πυρκαγιάς, πλημμύρας και σεισμού.
- Η ασφάλιση καλύπτει κατ’ ελάχιστον τον κίνδυνο από υλικές ζημιές που προκαλούνται από κινδύνους της παρ. 1 στις ιδιόκτητες κτιριακές εγκαταστάσεις, καθώς και σε λοιπά στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης, όπως τον εξοπλισμό, τις πρώτες ύλες, τα εμπορεύματα, τα φορτηγά αυτοκίνητα και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, τα μέσα παραγωγής και τα αποθηκευμένα προϊόντα και για ποσοστό τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%) της αξίας του συνόλου του παραπάνω ενεργητικού.
- Εάν δεν τηρηθεί η υποχρέωση του παρόντος, επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ στην υπόχρεη επιχείρηση. Η υπόχρεη επιχείρηση οφείλει, εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση της πράξης επιβολής του προστίμου, να συμμορφωθεί με την υποχρέωση της παρ. 1, διαφορετικά το πρόστιμο επιβάλλεται στο διπλάσιο του αρχικώς επιβληθέντος.
- Οι υπόχρεες σε ασφάλιση επιχειρήσεις εξαιρούνται από κάθε επιχορήγηση κρατικής αρωγής για υλικές ζημιές στα περιουσιακά στοιχεία της παρ. 2 από την επέλευση των κινδύνων της παρ. 1, συμπεριλαμβανομένης της στεγαστικής συνδρομής.
Οι στόχοι αυτού του νόμου είναι να υπάρξει άμεση πρόνοια για την αντιμετώπιση της ζημιάς και γρήγορη αποζημίωση, να αποφορτιστεί ο κρατικός προϋπολογισμός από την υποχρέωση αποζημίωσης η οποία φυσικά εκ των υστέρων διαχέεται στο σύνολο των φορολογούμενων πολιτών, αλλά και να καλλιεργηθεί κουλτούρα πρόληψης η οποία κακά τα ψέματα, αν δεν καλλιεργηθεί από το ίδιο το κράτος, δεν έχει πολλές ελπίδες να ανθοφορήσει.
Φυσικά η πρωτοβουλία αυτή έρχεται ως απάντηση στην αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των φυσικών φαινομένων, αλλά ταυτόχρονα και ως μέτρο εναρμόνισης με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή πολιτική πλέον δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη και ιδιωτική ασφάλιση, περιορίζοντας τις απευθείας αποζημιώσεις από κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ στα προγράμματα ανάκαμψης όπως το NextGeneration EU ζητείται υποχρεωτική ασφάλιση ή σχεδιασμός ανθεκτικότητας ως προϋπόθεση χρηματοδότησης.
Ο νόμος αυτός όμως αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα ενώ ο χρόνος εφαρμογής του πλησιάζει...
ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
Ας δούμε τώρα τα προβληματικά σημεία καθώς και εκείνα που χρειάζονται διευκρινήσεις
Χρειάζονται διευκρινήσεις τα εξής σημεία:
- Η ασφάλιση πρέπει να καλύπτει υλικές ζημιές στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις. Τι θα πρέπει όμως να γίνει αν οι εγκαταστάσεις δεν είναι ιδιόκτητες; Θα είναι υποχρεωμένος ο μισθωτής επιχειρηματίας να ασφαλίζει τις κτηριακές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιεί για να ασκήσει την δραστηριότητά του, ή θα υποχρεώνεται ο ιδιοκτήτης να ασφαλίσει τα κτήριά του; Αν και η υποχρέωση ασφάλισης προσδιορίζεται σε πολλά μισθωτήρια εντούτοις στην πλειοψηφία αυτών παραμένει κενό γράμμα.
- Ποια είναι η τεκμαρτή αξία με την οποία θα υπολογίζεται το ασφαλισμένο κεφάλαιο των κτηρίων; Στην περίπτωση των κατοικιών προκειμένου να λάβουν την έκπτωση ΕΝΦΙΑ 20% θα πρέπει να αθροίζονται οι κύριοι και βοηθητικοί χώροι οι οποίοι βρίσκονται στην ίδια γραμμή του Ε9 (στον ίδιο αριθμό ταυτότητας ακινήτου) και να πολλαπλασιάζονται επί 1000€/τμ. Δηλαδή αν ένα ακίνητο έχει 100τμ κύριους χώρους και 20τμ βοηθητικούς, θα πρέπει να ασφαλιστεί για 120.000€. Αντίστοιχος συντελεστής δεν αναφέρεται για την ασφάλιση των επιχειρήσεων. Επίσης δεν μπορούν όλα τα κτήρια να έχουν έναν ίδιο τεκμαρτό τρόπο υπολογισμού του ασφαλισμένου κεφαλαίου τους. Για παράδειγμα τα κτήρια μιας βιομηχανίας ή βιοτεχνίας δεν μπορούν να έχουν την ίδια ασφαλισμένη αξία ανά τμ με ένα πολυτελές ξενοδοχείο.
- Πως θα ασφαλίζονται κτήρια τα οποία είναι χτισμένα σε προβληματικές περιοχές (ρέματα, σαθρό έδαφος, ακτές) έχουν άδεια προ του αντισεισμικού κανονισμού ή αποτελούν κόκκινο πανί για τις ασφαλιστικές εταιρείες λόγω χρήσης; (ξυλουργεία, επεξεργασία εύφλεκτων υλικών κλπ)
Τα προβληματικά σημεία είναι τα εξής:
- Τι σημαίνει ότι θα πρέπει να ασφαλιστούν στο 70% της αξίας του συνόλου του ενεργητικού τους; Για όποιον γνωρίζει στοιχειωδώς ασφαλιστικά και όχι μόνο, αυτό σημαίνει ότι σε κάθε ζημιά ο ασφαλισμένος θα αποζημιώνεται στο 70% αυτής. Αυτό θέλει να ισχύσει ο νομοθέτης; Οι ασφαλισιτκές εταιρείες αποκλείεται να δεχτούν υπασφάλιση του κινδύνου. Το σημείο αυτό θα αποτελέσει σίγουρα σημείο έντονης τριβής μεταξύ των αντισυμβαλλομένων και θα πρέπει να καταργηθεί διότι σπέρνει καινά δαιμόνια!
- Στην 4η παράγραφο αναφέρεται ότι οι υπόχρεες σε ασφάλιση επιχειρήσεις εξαιρούνται από κάθε επιχορήγηση κρατικής αρωγής για υλικές ζημιές στα περιουσιακά στοιχεία της, συμπεριλαμβανομένης της στεγαστικής συνδρομής. Όμως ο νόμος 4797/2021 περί κρατικής αρωγής, στο άρθρο 5 διευκρινίζει ότι στις ασφαλισμένες επιχειρήσεις θα καλύπτεται το ποσό της απαλλαγής που δεν αποζημιώνεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Τι θα ισχύσει από τα δύο;
Συνεχίζοντας τον σχολιασμό της προηγούμενης παραγράφου γιατί το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό, αυτό το θέμα θα πρέπει να διευκρινιστεί άμεσα διότι το συμπέρασμα του βγαίνει είναι ότι οι επιχειρήσεις που δεν έχουν υποχρέωση ασφάλισης αλλά είναι ασφαλισμένες -όσες έχουν κύκλο εργασιών κάτω από 500.000€- δικαιούνται αποζημίωση των απαλλαγών που ορίζει το συμβόλαιό τους από τον νόμο 4797, ενώ αυτές που είναι υποχρεωμένες να ασφαλιστούν δεν δικαιούνται!
Αν το δούμε πρακτικά το θέμα, μια επιχείρηση η οποία έχει κύκλο εργασιών 490.000€ και έχει ασφαλισμένες αξίες ενεργητικού (κτήρια, εγκαταστάσεις, εξοπλισμό, εμπορεύματα) αξίας 1εκ€, σε μια περίπτωση σεισμού, ο οποίος έχει απαλλαγή 2%, θα λάβει αποζημίωση ακέραιο το ποσό της απαλλαγής το οποίο είναι 20.000€. Αν όμως η ίδια επιχείρηση κάνει τζίρο την επόμενη χρονιά 500.000€ δεν θα δικαιούται καμία αποζημίωση!
Διαυκρινίζεται ότι το ανώτερο ποσό κρατικής αρωγής για επιχειρήσεις είναι 120.000€.
Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο σε πλημμυροπαθείς περιοχές στις οποίες οι απαλλαγές από καιρικά φαινόμενα μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερες. Σε αυτές τις περιπτώσεις επίσης οι επιχειρήσεις δεν δικαιούνται κρατικής αρωγής εφόσον έχουν κύκλο εργασιών πάνω από 500.000€ και οπωσδήποτε αδικούνται.
Οπότε οπωσδήποτε αυτό το προβληματικό σημείο πρέπει να αποκατασταθεί και είναι κάτι που θα συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργατικότητας κράτους και επιχειρήσεων με αναμφίβολα θετικό πρόσημο απολογιστικά και μακροπρόθεσμα.
Κάτι ακόμα που θα πρέπει να προσεχθεί είναι η κάλυψη του σεισμού και στα φορτηγά αυτοκίνητα και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, δεδομένου ότι αυτή η κάλυψη δεν συνηθίζεται μέχρι σήμερα.Η προσθήκη της κάλυψης δεν είναι ακριβή αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για αποφυγή προβλημάτων σε ενδεχόμενο έλεγχο.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η Ευρωπαϊκή πολιτική πλέον δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη και στην ιδιωτική ασφάλιση, θέτοντας περιορισμούς στις απευθείας αποζημιώσεις από τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι αποζημιώσεις για ζημιές από σεισμούς, πυρκαγιές ή πλημμύρες θα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την προνοητικότητα κάθε επιχείρησης να ασφαλιστεί εγκαίρως.
Η νέα υποχρέωση λοιπόν αποτελεί:
- ένα βήμα προς την οικονομική ανθεκτικότητα των ιδιωτικών επιχειρήσεων
- ένα εργαλείο ταχύτερης ανάκαμψης μετά από φυσικές ή άλλες καταστροφές,
- και ένα σημαντικό μήνυμα ότι η πρόληψη δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά ευθύνη.
Αρκεί βέβαια να εξαλειφθούν οι γκρίζες και προβληματικές ζώνες και ο νέος νόμος να λειτουργήσει όπως επιβάλλεται σε ένα σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος.
Πηγή άρθρου και εικόνας: Δελτίο Τύπου / Newsletter