GEP: Οκτώβριος μήνας πρόληψης & ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου των γυναικών και είναι η 2 η αιτία θανάτου των γυναικών από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες το χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού. Στην Ευρώπη, περισσότερες από 450.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο στο μαστό. Περίπου 140.000 χάνουν τη ζωή τους λόγω της ασθένειας. Στην Ελλάδα αναφέρονται 7.500 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Αν ο καρκίνος διαγνωσθεί αρκετά γρήγορα, πριν επεκταθεί σε άλλα όργανα, το πενταετές ποσοστό επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο του μαστού ξεπερνά το 95%.

Κυριότεροι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού

• Η μεγάλη ηλικία: Περίπου το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού συμβαίνουν σε γυναίκες > 50 ετών
• Το ατομικό ιστορικό: Το ιστορικό καρκίνου στον ένα μαστό συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο και στον άλλο μαστό
• Το οικογενειακό ιστορικό: Η ύπαρξη σε συγγενείς α’ βαθμού (μητέρα, αδελφή, κόρη) καρκίνου του μαστού ή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
• Η γενετική προδιάθεση: Το 5-10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού είναι κληρονομικοί
• Η έκθεση σε ακτινοβολία
• Τα υψηλό ανάστημα, η παχυσαρκία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και η μεγάλη μάζα του αδένα του μαστού
• Η πρώιμη εμμηναρχή και η όψιμη εμμηνόπαυση
• Η ηλικία γέννησης του πρώτου παιδιού. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η τεκνοποίηση συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο
• Η θεραπευτική λήψη ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης για διάστημα μεγαλύτερο των 4 ετών
• Η ινοκυστική μαστοπάθεια
• Αντισυλληπτικά δισκία, αν και η αύξηση του κινδύνου είναι πολύ μικρή και έχει βραχεία διάρκεια
• Η αυξημένη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και το κάπνισμα
• Η αυξημένη πρόσληψη λίπους, ιδιαίτερα στο άνω μέρος του σώματος

Σχετικά με τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού, η εμφάνιση ενός απτού, συνήθως μη επώδυνου, ογκιδίου αποτελεί το πλέον συχνό πρώιμο σύμπτωμα της νόσου. Σε κάθε περίπτωση όμως κάθε αλλαγή στο σχήμα, το χρώμα και την υφή του μαστού ή της θηλής πρέπει να αποτελεί αντικείμενο περαιτέρω διερεύνησης. Στην εποχή μας, πολλοί καρκίνοι μαστού διαγιγνώσκονται πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων μέσω της μαστογραφίας, περιορίζοντας έτσι το ποσοστό των περιπτώσεων όπου η εξάπλωση του καρκίνου σε επιχώριους λεμφαδένες ή η παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων, συχνά στον πνεύμονα ή στα οστά, ήταν ο λόγος που προκαλούσε την επίσκεψη σε γιατρό και τη διάγνωση της νόσου. Η πρώιμη ανίχνευση, σε αρκετές περιπτώσεις, έχει βελτιωθεί εξαιτίας και της πρακτικής αυτοελέγχου του μαστού από τις ίδιες τις γυναίκες.

Η πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού
Η τροποποίηση του τρόπου ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση και αποφυγή παχυσαρκίας, η τεκνοποίηση σε νέα ηλικία, η αποφυγή της έκθεσης σε άσκοπη ακτινοβολία, η αποφυγή της χρήσης ορμονών κλπ., μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Σε κάθε περίπτωση όμως, η δευτερογενής πρόληψη, δηλαδή η έγκαιρη, προσυμπτωματική διάγνωση, έχει τεράστια αξία. Οι γυναίκες ηλικίας από 40 ετών και άνω πρέπει να πραγματοποιούν ετήσιο έλεγχο με μαστογραφία και να τον συνεχίζουν εφόσον βρίσκονται σε καλή κατάσταση υγείας. Η μαστογραφία, παρά τους περιορισμούς της, παραμένει η πιο αποτελεσματική και πολύτιμη μέθοδος για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου σε αρχικό στάδιο οδηγεί σε ποσοστά ίασης που φτάνουν το 95-97%.

Πρωτογενής πρόληψη Καρκίνου Μαστού  

Δευτερογενής πρόληψη Καρκίνου Μαστού 

• Αυτοεξέταση του μαστού από την ίδια την γυναίκα
• Κλινική εξέταση του μαστού από τον γιατρό
• Μαστογραφία και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις από την ηλικία των 40 ετών

Σε περίπτωση διάγνωσης, στόχος της θεραπείας είναι να εμποδίσει να εξαπλωθούν τα καρκινικά κύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα που έχουν μεταλλαχθεί και πολλαπλασιάζονται με ταχύτατους ρυθμούς, και να τα σκοτώσει. Οι κλασικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, πέραν της χειρουργικής επέμβασης (μαστεκτομής), είναι η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία (φαρμακευτικές ουσίες που χορηγούνται από το στόμα ή ενδοφλεβίως, συνήθως σε διάφορους συνδυασμούς). Άλλες μορφές θεραπείας περιλαμβάνουν τις βιολογικές θεραπείες, την ορμονοθεραπεία. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην ιατρική έρευνα συνεχίζουν να εξοπλίζουν τους ογκολόγους με περισσότερο «στοχευμένες» θεραπείες, οι οποίες είναι εξαιρετικά επιλεκτικές και εντοπίζουν και καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, ελαχιστοποιώντας τη βλάβη στον υγιή ιστό