GLOBAL LINK: ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΣΕ ΤΡΙΚΥΜΙΑ: Διάσταση αντιλήψεων και πραγματικότητας

Το κύμα της ανόδου των τιμών βρίσκει τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές απροετοίμαστους να αντιμετωπίσουν τα νέα δεδομένα που ανέκυψαν από τις διεθνείς εξελίξεις που όπως φαίνεται θα συνεχίσουν να πυροδοτούν την κρίση που διέρχονται τα νοικοκυριά της χώρας.

Όταν συμβαίνουν κρίσεις, αυτό που αρχικά απαιτείται είναι να υπάρξει μια τεκμηριωμένη εικόνα της συμπεριφοράς των καταναλωτών που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να διαμορφώσουν μια διαφορετική προσέγγιση της σχέσης τους με τους πελάτες τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάσθηκαν στην ετήσια back to business εκδήλωση της Global Link και συνδυάστηκαν με την ομιλία του καθηγητού Οικονομικής Ανάλυσης και Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Θεοδόσιου Παλάσκα που παρουσίασε το φαινόμενο της Ψυχολογίας του Πληθωρισμού δίνοντας έτσι και την κοινωνικο-οικονομική και την ψυχολογική διάσταση του θέματος.

Το ερευνητικό πρόγραμμα βασίσθηκε σε 4 μεθολογικούς πυλώνες ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας και κατέληξε σε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα όσον αφορά τον επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής των επιχειρήσεων για να καλυφθούν, όχι μόνο οι καταναλωτικές, αλλά και οι ψυχολογικές ανάγκες των πελατών τους.

Η ανάλυση των σκέψεων και των συναισθημάτων που καταγράφτηκαν έδειξε ότι, απογοήτευση, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, άγχος και φόβος σκιαγραφούν τη δύσκολη ψυχολογική κατάσταση που επικρατεί στα νοικοκυριά.

Αυτό συνάδει με τα αποτελέσματα μιας διεθνούς έρευνας σε 25 χώρες που περιλαμβάνουν 12 ευρωπαϊκές, η οποία έδειξε ότι οι Έλληνες καταγράφουν το χαμηλότερο Consumer Confidence Index.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα θέματα για τα οποία ανησυχούμε ως κοινωνία είναι κατ’ αρχήν η ενεργειακή κρίση ενώ ακολουθούν οι χαμηλοί μισθοί, η εγκληματικότητα, η ανεργία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και η προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Τελευταία και με διαφορά απασχολεί η πανδημία, πράγμα που δείχνει ότι δεν της αποδίδονται κοινωνικά ή οικονομικά προβλήματα πλέον.

Όσον αφορά την ακρίβεια, η ενέργεια και τα βασικά τρόφιμα απασχολούν περισσότερο και ακολουθούν οι μετακινήσεις, τα ενοίκια και η πληρωμή καρτών και δανείων.

Το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας αφορά τις αντιλήψεις των καταναλωτών για τις αυξήσεις τιμών που τις τοποθετούν στο 44% ενώ τα επίσημα στοιχεία δείχνουν μόνο 13%. Η μεγάλη αυτή διαφορά μεταξύ της αντιλαμβανόμενης αύξησης τιμών και της πραγματικής, είναι πολύ σημαντική γιατί δημιουργεί ένα κλίμα αναντίστοιχα φοβικό στην αγορά, πράγμα που βλάπτει κατ’ αρχήν τις επιχειρήσεις που είναι εστιασμένες στη παραγωγή ή/και εμπορία των ειδών που προαναφέρθηκαν και όχι μόνο γιατί συμπαρασύρουν και άλλα είδη κατανάλωσης, π.χ. υπηρεσίες.

Και ως προς αυτή τη διαφορά αντιλήψεων και πραγματικότητας των αυξήσεων των τιμών των τροφίμων, η διεθνής έρευνα τοποθετεί την Ελλάδα δεύτερη μετά τη Βραζιλία στην υπερβολή με αντιλαμβανόμενο ποσοστό αύξησης τιμών 41% έναντι του πραγματικού 14%.

Η προδιάθεση, των καταναλωτών ως προς πολλούς κλάδους εμφανίζεται επιφυλακτική έως εχθρική, πράγμα που τους κάνει λιγότερο δεκτικούς στην επικοινωνία και στους διαφημιστικούς ισχυρισμούς των επιχειρήσεων για τα προϊόντα τους και τις προσφορές τους και δημιουργεί μια μη αποδοχή των αυξήσεων μέσω της στροφής σε άλλες λύσεις.

Απέναντι σε αυτό το κύμα των ανατιμήσεων, οι καταναλωτές ανασυντάσσονται και αλλάζουν τη αγοραστική τους συμπεριφορά, αγοράζοντας λιγότερα προϊόντα, μειώνοντας τη κατανάλωση ρεύματος και τις διαδρομές με το αυτοκίνητο, και υιοθετώντας προγράμματα ανταμοιβής πιστότητας.

Μάλιστα κατεγράφησαν ως κυριότερες shrinkflated κατηγορίες τα γαλακτοκομικά, τα απορρυπαντικά και τα snacks.

Εκτός από την εικόνα του παρόντος, η έρευνα κατέγραψε και για το μέλλον ένα κλίμα απαισιοδοξίας για τη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου των καταναλωτών και την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Όσον αφορά το περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων από τη διόγκωση των αντιλήψεων για τις αυξήσεις των τιμών πολύ πέρα της πραγματικότητας, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι αντιλήψεις για τον πληθωρισμό δεν βασίζονται στις πραγματικές μεταβολές των τιμών στην αγορά, αλλά στις απότομες αλλαγές που τραβούν την προσοχή των καταναλωτών.

Με αυτό ως δεδομένο, για να περιορισθεί αυτό το πρόβλημα, οι επιχειρήσεις πρέπει να υιοθετήσουν μια πολιτική ανοικτής ενημέρωσης των πελατών τους για τις τιμές των προϊόντων τους, αποφεύγοντας τεχνικές «διαχείρισης» των καταναλωτικών αντιλήψεων.

Πρέπει να επικοινωνηθούν οι προσπάθειες της επιχείρησης να περιορίσει το κόστος, να υποδειχτούν τρόποι περιορισμού των εξόδων, να τονιστεί ότι οι αυξήσεις είναι πέραν του ελέγχου της επιχείρησης. Η επικοινωνία πρέπει με ένα τόνο αισιοδοξίας να διέπεται από πνεύμα κατανόησης και συμμετοχής στα προβλήματα του καταναλωτή.