ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Το Περίτεχνο Πλέγμα του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου Επετειακή Έκθεση για τα 50 Έτη Προσφοράς και Δημιουργίας

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου(ΙΒΠ),γιορτάζονταςτα 50 χρόνια από την ίδρυσή του,σεσυνδιοργάνωση με το Μουσείο Μπενάκη,παρουσιάζειτην έκθεση«ΔΙΑΣΜA: Το περίτεχνοπλέγμα του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου», στο Μουσείο Μπενάκη/Πειραιώς 138,από 26Σεπτεμβρίου2024έως 12 Ιανουαρίου 2025.Πώς συμπυκνώνεται η 50χρονη δραστηριότητα του Ιδρύματος σε μια έκθεση;Πώς αποτυπώνεται σε λίγες εικόνες και λεζάντες το έργο μιας σπουδαίας ζωής;

Το νήμα της αφήγησης υφαίνει τα δύο μεγάλα κεφάλαια της έκθεσης.

Το πρώτο μέρος/κεφάλαιο
«Το περίτεχνο πλέγμα του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου » αφηγείται την ιστορία του ΙΒΠ , καρπό της ζωής και του έργου της ενδυματολόγου και σκηνογράφου Ιωάννας Παπαντωνίου, και καλεί τις επισκέπτριες και τους επισκέπτες να γνωρίσουν πτυχές της δράσης του:

1) Τα πρώτα του βήματα στο Ναύπλιο στην αυγή της Μεταπολίτευσης και τη δημιουργία ενός πρωτοποριακού μουσείου μέσα από αρχιτεκτονικά σχέδια, μακέτες εκθέσεων, φωτογραφίες, καταλόγους και άλλα αναμνηστικά από τη λειτουργία του,

2)Τα μηχανήματα καταγραφής εποχής, τα χειρόγραφα ημερολόγια των ερευνητών, φωτογραφίες και σχέδια από τις εθνογραφικές έρευνες, εντός και εκτός συνόρων της ελληνικής επικράτειας,

3)Τις σπάνιες εκδόσεις του που οι επισκέπτες «ξεφυλλίζουν» με τη βοήθεια εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ),

4)Τα ρετρό παιχνίδια, τις κατασκευές, τους φακέλους, τα έργα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα του πρώτου στην Ελλάδα μουσείου παιδικής ηλικίας, του «Σταθμού»,

5)Τις αφίσες των blockbuster περιοδικών εκθέσεων που έχουν μείνει ανεξίτηλες στη μνήμη του κοινού όλοι θυμόμαστε τις ΠΤΥΧΩΣΕΙΣ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004,

6) Τα ντοκουμέντα από τις ερευνητικές αποστολές στην αδερφή χώρα Κύπρο, λίγα μόλις χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, που οι επισκέπτες ακούν και βλέπουν,

7)Τα πολύτιμα αντικείμενα και ρούχα των συλλογών, σπάνιες τοπικές φορεσιές και μοναδικά ενδύματα της ελληνικής και διεθνούς μ όδας, από το επετειακό τσαντάκι του οίκου Callista έως το ταρτάν αδιάβροχο της Vivienne Westwood και άλλα πολλά.

Το δεύτερο μέρος/ κεφάλαιο
« Σκέψεις και ιδέες για το αυριανό Μουσείο Μόδας… » αναδεικνύει πτυχές του πλέγματος των διαδικασιών, των σχέσεων, των ιδεών που υφαίνεται γύρω από τη σημασία της ένδυσης στις ανθρώπινες κοινωνίες και διαρθρώνεται σε έξι ενότητες , παρουσιάζοντας όλα όσα χωρούν στο όραμα της Ιωάννας Παπαντωνίου για το αυριανό Μουσείο Μόδας της Ελλάδας:

Μιλούν τα ρούχα μας;

Ολόκληρες γκαρνταρόμπες επώνυμων ανθρώπων και προσώπων της διπλανής πόρτας,στολές στρατιωτικές, σχολικές και άλλες,μαγιόεποχής και σύγχρονα κουστούμια απόαξέχαστες θεατρικές παραστάσεις, αποκαλύπτουν στοιχεία ταυτότητας, ρόλων,κοινωνικών συμβάσεων.

Χειροτεχνία

Χειροποίητα υφάσματα και ενδύματα, φυσικές πρώτες ύλες, τέχνες και τεχνικές πουδιδάσκονται στις μέρες μας και εμπνέουν. Οι επισκέπτες ανακαλύπτουν πάνω σεμοντέρνα ρούχα σχέδια και μοτίβα που έρχονται από τα παλιά.

Ο αέρας της αλλαγής

Μια ματιά στην περίφημη εθνική στολή που δημιούργησε η Βασίλισσα Αμαλία, τα ρούχαπου ενέπνευσαν τη δημιουργία της, αλλά και η στολή της Βασίλισσας Όλγας και τηςΑυλής της, οι ραπτομηχανές που χάριζε στα άπορα κορίτσια, οι κορσέδες και η μόδαστην αυγή του 20ού αιώνα.

Η μόδα είναι πολύ σοβαρή υπόθεση…

Μοναδικά τεκμήρια για τη μόδα του 20ού και 21ου αιώνα, δημιουργίες τηςhautecouture, Lanvin, Carvin, MaryQuant, Worth, Ευαγγελίδης, Μαυρόπουλος, Τσεκλένης καιάλλα πολλά, ρούχαprêt-à-porterκαιfastfashionσαντα δικά μας, εικονογραφούνπλευρές του σύνθετου φαινομένου της μόδας.

Η μόδα μέσα στο περιβάλλον…

Πειραματισμοί της σύγχρονης μόδας, ενδύματα από μεταποίηση παλιών φορεμάτων καιπουκαμίσων, ρούχα και αξεσουάρ από ανακύκλωση υλικών και παράξενα υφάσματααπό τη φλούδα φρούτων και άλλα, ιδέες και προτάσεις που αφουγκράζονται τηνανησυχία για το περιβάλλον.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου (www.bpf.gr)-πρώην Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β.Παπαντωνίου» (ΠΛΙ)-είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με έδρα το Ναύπλιο.Ιδρύθηκε το 1974 από την Ιωάννα Παπαντωνίου στη μνήμη του πατέρα της Βασιλείου. Σκοπόςτου Ιδρύματος είναι η έρευνα, καταγραφή, μελέτη, διάσωση και διάδοση του νεότερουελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού εν γένει και σε όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις του.Στεγάζεται στην οικία του Β. Παπαντωνίου, που τροποποιήθηκε σε μουσείο το 1981.

Την ίδια χρονιά το ΙΒΠ βραβεύθηκε με το European Museum of the Year Award (EMYA) για τηνέκθεση «Παραγωγή, επεξεργασία και εφαρμογή των φυσικών υφαντικών υλών στην Ελλάδα»,η οποία αποτέλεσε την αφετηρία για μουσειολογικό προβληματισμό όλων των μικρών καιπολλών μεγάλων μουσείων στην Ελλάδα, αλλά και για την προσφορά του στη μελέτη τουνεότερου ελληνικού πολιτισμού, το μέγεθος και την ποιότητα των συλλογών του, τηνεκπαιδευτική και καινοτόμο-από αισθητικής πλευράς-έκθεση και την πρωτοτυπία τωνεκπαιδευτικών του προγραμμάτων.

Τον Οκτώβριο του 1989 το ΙΒΠ εγκαινίασε στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό Ναυπλίου τον«Σταθμό», το πρώτο Μουσείο Παιδικής Ηλικίας στην Ελλάδα. Ο χώρος, που περιλαμβάνει τοκτίριο του παλιού αμαξοστασίου του σταθμού και την πλατφόρμα του, παραχωρήθηκε από τονΔήμο Ναυπλιέων στο Ίδρυμα. Στον «Σταθμό» πραγματοποιούνταιεκθέσεις και εκπαιδευτικάπρογράμματα. Το ΙΒΠ είχε σημαντική συμμετοχή στο πειραματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα«ΜΕΛΙΝΑ–Εκπαίδευση και Πολιτισμός», που εφαρμόστηκε σε οκτώ σχολεία σε όλη την Ελλάδα.

Το 1989, η υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη ανέθεσε στο ΙΒΠ το Εθνικό ΑρχείοΕνδυμασίας. Το 2003 η Ιωάννα Παπαντωνίου ίδρυσε την Ελληνική Εταιρεία Ενδυμασιολογίας,ως επέκταση του Αρχείου, με σκοπό την ίδρυση ενός Μουσείου Πολιτισμού του Ενδύματος στηνΕλλάδα.

Το 2013 το Ίδρυμα βραβεύθηκε από την ΑκαδημίαΑθηνών για την προσφορά του στον ελληνικόπολιτισμό.

Οι συλλογές του ΙΒΠ αριθμούν σήμερα 50.000 αντικείμενα, που καλύπτουν όλους τους κλάδουςμελέτης του νεότερου ελληνικού πολιτισμού.

Η βιβλιοθήκη του Ιδρύματος διαθέτει 12.000 περίπου τίτλους βιβλίων και250 τίτλουςπεριοδικών, σε τομείς όπως η μουσειολογία-εθνολογία, η λαογραφία, η ενδυματολογία, ηκοινωνιολογία, η ιστορία, οι τέχνες και οι τεχνικές, το θέατρο, ο χορός, η μουσική, το παιδικόβιβλίο κλπ.

Τα αρχεία του Ιδρύματος περιέχουν σπάνιο υλικό, κυρίως από επιτόπιες έρευνες για τηνενδυμασία, τον χορό, το τραγούδι κ.ά.

Το Ίδρυμα Βασίλη Παπαντωνίου εκδίδει δυο περιοδικές επετηρίδες, τα Εθνογραφικάκαιτα Ενδυματολογικά.

Πηγή άρθρου και εικόνας: Δελτίο Τύπου / Newsletter