Το μέλλον των υπεύθυνων επενδύσεων

Του Μιχάλη Σπανού, Διευθύνoντος Εταίρου της EuroCharity

Σύμφωνα με την κλασσική θεωρία των επενδυτικών αποφάσεων κατά την επιλογή μιας επενδυτικής τοποθέτησης λαμβάνονται υπόψη τρεις τουλάχιστο βασικές παράμετροι, ήτοι απόδοση κεφαλαίων, κίνδυνος και δυνατότητα ρευστοποίησης. Εδώ και αρκετά χρόνια έχει αναπτυχθεί στο εξωτερικό (κυρίως σε Ευρώπη και Η.Π.Α.), μια τάση η οποία θέλει τους επενδυτές να ενσωματώνουν στις επενδυτικές τους αποφάσεις, και παραμέτρους οι οποίες αφορούν στις επιδόσεις των επιλογών τους αναφορικά με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη (εταιρική) διακυβέρνηση. Είναι οι λεγόμενες ESG ή SRI επενδύσεις.

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του European Sustainable Investment Forum (Eurosif), τα επενδυτικά κεφάλαια υπό διαχείριση σε υπεύθυνες επενδύσεις στην Ευρώπη ξεπερνούν τα 7,2 τρισ. δολάρια Η.Π.Α. Στην Αμερική, σύμφωνα με μετρήσεις του Social Investment Forum (SIF) τα αντίστοιχα κεφάλαια ξεπερνούν τα 3 τρισ. δολάρια. Αν σε αυτά προσθέσουμε περί τα 558 δισ. δολάρια στον Καναδά, περί τα 100 δισ. σε Αυστραλία και Ωκεανία, και άλλα 10 δισ. δολάρια σε Ασία και Ιαπωνία, τότε τα παγκόσμια κεφάλαια υπό διαχείριση σε υπεύθυνες επενδύσεις αγγίζουν τα 11 τρισ. δολάρια Η.Π.Α.

Οι κατά επάγγελμα «υπεύθυνοι» επενδυτές (ιδιώτες και θεσμικοί) υιοθετούν κριτήρια ESG στην ανάλυση επενδυτικών αποφάσεων και σύνθεσης του επενδυτικού τους χαρτοφυλακίου, ενώ συνυπολογίζουν και τις αποφάσεις των μετόχων των εταιρειών σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Ο βασικότερος λόγος που οι διαχειριστές κεφαλαίων στο εξωτερικό υιοθέτησαν κριτήρια ESG στις αποφάσεις τους ήταν η ανάγκη ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των πελατών τους. Επενδυτικοί βραχίονες τραπεζών και χρηματοοικονομικών ομίλων (Goldman Sachs, Morgan Stanley, κ.ά.) προχωρούν σε παρόμοιες κινήσεις λόγω νομοθετικών ρυθμίσεων και ανταγωνισμού. Επίσης νέα επενδυτικά προϊόντα και προφίλ επενδυτών έχουν οδηγήσει στη δημιουργία εναλλακτικών επενδυτικών επιλογών όπως κεφάλαια κοινωνικών επιχειρηματικών συμμετοχών (social venture capital) και κεφάλαια υπεύθυνης διαχείρισης περιουσίας (responsible property funds).

Επιπλέον η ανάπτυξη της μικροχρηματοδότησης (microfinance), η επένδυση στην κοινωνία (community investing) μέσω στοχευόμενων προγραμμάτων κοινωνικής ανάπτυξης, είτε στο πλαίσιο της εταιρικής υπευθυνότητας είτε στο πλαίσιο επιχειρηματικής δραστηριότητας (π.χ. community banks) έχει τραβήξει την προσοχή διαχειριστών κεφαλαίων και θεσμικών επενδυτών σε όλο τον κόσμο. Όπως έχουν αποδείξει σχετικές μελέτες (π.χ. Mercer Investment Consulting), το σημαντικό είναι ότι οι «υπεύθυνοι» επενδυτές προσφέρουν καλές αποδόσεις και παράλληλα στηρίζουν το κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον.

Πρέπει επίσης να αναφέρουμε τη συσπείρωση των υπεύθυνων επενδυτών (SRI/ESG investors) σε πρωτοβουλίες όπως αυτή των Ηνωμένων Εθνών με την επωνυμία Principles for Responsible Investment (PRI), η οποία αριθμεί πλέον 899 μέλη που αντιπροσωπεύουν συνολικά πάνω από 25 τρισ. δολάρια από 48 χώρες.

Αρχές των Υπεύθυνων Επενδύσεων
Ως θεσμικοί επενδυτές, έχουμε καθήκον να ενεργήσουμε για τα καλύτερα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των δικαιούχων μας. Σε αυτό το διαχειριστικό ρόλο, πιστεύουμε ότι τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα καθώς και τα ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην απόδοση των επενδυτικών χαρτοφυλακίων (σε διαφορετικό βαθμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις, τους κλάδους, τις γεωγραφικές περιοχές, τις κατηγορίες επενδύσεων και ανάλογα με τη χρονική στιγμή). Αναγνωρίζουμε επίσης πως η εφαρμογή αυτών των αρχών μπορεί να ευθυγραμμίσει καλύτερα τους επενδυτές με τους ευρύτερους στόχους της κοινωνίας. Επομένως, σύμφωνα πάντα με τη διαχειριστική μας ευθύνη δεσμευόμαστε στα εξής:
  1. Θα ενσωματώσουμε τα ζητήματα ESG στις διαδικασίες ανάλυσης επενδύσεων και λήψης αποφάσεων.
  2. Θα είμαστε ενεργοί ιδιοκτήτες και θα ενσωματώσουμε τα ζητήματα ESG στις πολιτικές και τις πρακτικές ιδιοκτησίας μας.
  3. Θα επιδιώξουμε την κατάλληλη γνωστοποίηση ζητημάτων ESG από τις οντότητες στις οποίες επενδύουμε.
  4. Θα προωθήσουμε την αποδοχή και την εφαρμογή των αρχών μέσα στη βιομηχανία επενδύσεων.
  5. Θα εργαστούμε μαζί για να ενισχύσουμε την αποτελεσματικότητά μας στην εφαρμογή αυτών των αρχών.
  6. Κάθε ένας από εμάς θα υποβάλει έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες και την πρόοδό του στην εφαρμογή αυτών των αρχών.
Πηγή: Principles for Responsible Investment (μτφ.)

Ίσως τη σημαντικότερη πρωτοβουλία όλων αποτελεί το Carbon Disclosure Project (CDP) το οποίο για λογαριασμό 551 θεσμικών επενδυτών από όλο τον κόσμο οι οποίοι εκπροσωπούν πάνω από 71 τρισ. δολάρια συλλέγει στοιχεία για περισσότερες από 3.000 επιχειρήσεις σε πάνω από 60 χώρες, διαθέτοντας σήμερα τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων σε στοιχεία κλιματικής αλλαγής.



















Η πολιτική επίδραση αυτών των πρωτοβουλιών έχει αφυπνίσει και τις αρμόδιες εποπτικές αρχές οι οποίες αντιδρούν στις πιέσεις για μεγαλύτερη πληροφόρηση και διαφάνεια από τις επιχειρήσεις, ωθώντας το Φεβρουάριο του 2010 την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των Η.Π.Α. (U.S. Securities and Exchange Commission) να εκδώσει οδηγίες για τον τρόπο δημοσιοποίησης στοιχείων από τις επιχειρήσεις σε θέματα κλιματικής αλλαγής.


















Επιπλέον, το Global Reporting Initiative (GRI) αποτελεί σήμερα την πλέον διαδεδομένη πηγή λήψης πληροφόρησης σχετικά με ESG δεδομένα τα οποία οι επενδυτές συνυπολογίζουν στην αξιολόγηση επενδυτικών αποφάσεων. Πάνω από 3.000 επιχειρήσεις παγκοσμίως εκδίδουν απολογισμούς αειφορίας βάσει των τελευταίων οδηγιών GRI G3 και η πληροφόρηση αυτή φτάνει εύκολα πλέον στους επενδυτές μέσω των τερματικών των Bloomberg και Reuters. Συγκεκριμένα, ο Bloomberg έχει συστήσει εξειδικευμένο Τμήμα (Sustainability Group / ESG Project Team) που αναφέρεται απευθείας στον Πρόεδρο και έχει καταφέρει μόλις σε 2 χρόνια να παρέχει ESG on-line πληροφόρηση για τις μεγαλύτερες 4.600 εισηγμένες εταιρείες στον κόσμο.



Από το χώρο των υπεύθυνων επενδύσεων δεν θα μπορούσαν να λείψουν τα χρηματιστήρια και οι… «οίκοι» αξιολόγησης. Σήμερα υπάρχουν χρηματιστηριακοί δείκτες, όπως ο FTSE4Good και ο Dow Jones Sustainability Index (μέλη των οποίων είναι και ελληνικές εταιρείες) σε οργανωμένες κεφαλαιαγορές, καθώς και εταιρείες αξιολόγησης και έρευνας, όπως οι Vigeo, oekom research, EIRIS, Sustainanalytics, Asset4 και Risk Metrics, που αξιολογούν, πληροφορούν και ενημερώνουν βάσει κριτηρίων ESG.

Ένα σημαντικά αυξανόμενο ποσοστό επιχειρήσεων, ακόμα και στην Ελλάδα, επενδύει και επιχειρεί συνυπολογίζοντας την κοινωνική και περιβαλλοντική επίδραση της επιχειρηματικής δραστηριότητας του και ενσωματώνοντας στη στρατηγική του έννοιες όπως η εταιρική διακυβέρνηση, η εταιρική υπευθυνότητα, η πράσινη ανάπτυξη και η επιχειρηματική ηθική.

Σήμερα λοιπόν στην Ελλάδα, 33 εταιρείες εξέδωσαν απολογισμό αειφορίας για το 2010 βάσει οδηγιών GRΙ, μόλις εννιά εταιρείες συμμετέχουν στο FTSE4Good, μία μόνο στον Dow Jones Sustainability Index, πέντε εισηγμένες έχουν απαντήσει στο ερωτηματολόγιο του CDP, ενώ κανένας επενδυτής δεν συμμετέχει στην πρωτοβουλία Principles for Responsible Investment, η οποία σημειωτέον δημιουργήθηκε σε συνεργασία του UN Global Compact και του UNEP Finance Initiative και πρωτοπαρουσιάστηκε στο New York Stock Exchange το 2006 από τον τότε Γ.Γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν.

Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται στην πιο σημαντική καμπή της σύγχρονης ιστορίας της. Για την αντιστροφή της πτωτικής πορείας, η λύση ακούει στο όνομα ανάπτυξη. Η ανάπτυξη όμως έρχεται μέσω των επενδύσεων, καθώς οι τελευταίες γεννούν θέσεις εργασίας, αυξάνουν το ΑΕΠ και κάνουν τη χώρα πιο ανταγωνιστική στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Χρειάζονται λοιπόν επενδύσεις, και κυρίως σε δύο άξονες. Να πραγματοποιηθούν επενδύσεις από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, και να προσελκύσουμε κεφάλαια από το εξωτερικό για άμεσες ή έμμεσες επενδύσεις στη χώρα μας. Ωστόσο, αν μας ενδιαφέρει η αειφόρος επιχειρηματική δραστηριότητα, το μέλλον που θέλουμε να δημιουργήσουμε για τις επόμενες γενιές και η διαφύλαξη φυσικού περιβάλλοντος και πόρων ελέω και της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να στραφούμε όχι απλά στην προσέλκυση και πραγματοποίηση επενδύσεων, αλλά στην προσέλκυση και πραγματοποίηση υπεύθυνων επενδύσεων.

Με στόχο την ανάδειξη των εν λόγω πρωτοβουλιών και περιπτώσεων και την ενίσχυση και προσέλκυση υπεύθυνων επενδύσεων στην Ελλάδα, η EuroCharity έχει αφιερώσει την τέταρτη έκδοση της ετήσιας σειράς EuroCharity Yearbook στο θέμα των υπεύθυνων επενδύσεων. Στη φετινή, αγγλόφωνη έκδοση, επιλεγμένες επιχειρήσεις και κορυφαίοι διεθνείς οργανισμοί παρουσιάζουν την ταυτότητα, τις καλές πρακτικές και τη φιλοσοφία τους σε θέματα διακυβέρνησης, κοινωνικής και περιβαλλοντικής αειφορίας και υπεύθυνων επενδύσεων. Την πολυτελή έκδοση συμπληρώνουν μηνύματα σημαντικών προσωπικοτήτων, άρθρα αλλά και κείμενα – μελέτες ειδικών από το χώρο της επιχειρηματικότητας και των υπεύθυνων επενδύσεων, ακαδημαϊκών, πολιτικών εκπροσώπων, δημοσιογράφων καθώς και φωτογραφικό υλικό.

Το «EuroCharity Yearbook 2010: The Future of Responsible Investing» αναμένεται να ολοκληρωθεί και να παρουσιαστεί σε ειδικές εκδηλώσεις το δεύτερο εξάμηνο του 2011, στη Λευκωσία (1 Ιουλίου), στην Αθήνα (5 Ιουλίου) και στο Λονδίνο. Το λεύκωμα θα αποσταλεί σε ηθικά και υπεύθυνα επενδυτικά κεφάλαια του εξωτερικού, θεσμικούς επενδυτές, εταιρείες διαχείρισης χρηματοοικονομικών δεικτών αειφορίας, ξένα χρηματιστήρια, ερευνητικά κέντρα, οίκους αξιολόγησης, διακρατικούς οργανισμούς, κ.ά, προσπαθώντας να αποτελέσει ένα πρεσβευτή μιας πιο αισιόδοξης Ελλάδας στο εξωτερικό, της Ελλάδας της ανάπτυξης και της καινοτομίας.

1. ESG – Environmental, Social, Governance
2. SRI – Sustainable and Responsible Investing ή Socially Responsible Investing
3. Η EuroCharity είναι data partner του GRI στην Ελλάδα

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε και στο «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ MARKETING & MANAGEMENT», τεύχος Ιουνίου 2011, το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ.



<BACK

ΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΗ & ΤΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΣ