Βιβλιοπαρουσίαση «Αγαπημένη μου ΕΛΕΠΑΠ…»

«Αγαπημένη μου ΕΛΕΠΑΠ…»

Με την ευκαιρία  συμπλήρωσης 75 χρόνων  της λειτουργίας της  ΕΛΕΠΑΠ,  κλήθηκαν  οι εμπλεκόμενοι με αυτήν,  να γράψουν  ό,τι  ήθελε ο καθένας  σε ένα ανοιχτό, μη τυποποιημένο «λεύκωμα-αφιέρωμα». Όλοι  ενθουσιάστηκαν με την πρόσκληση, πολλοί  δείλιασαν  μπροστά στην πρόκληση. Ανταποκρίθηκαν τελικά 100 άτομα,  άλλοι ενυπόγραφα κι άλλοι δηλώνοντας μόνο την ιδιότητά τους-μητέρα, εξυπηρετούμενος, εργαζόμενος, εθελόντρια, μουσικοθεραπεύτρια.

Έτσι προέκυψε ένα  αφιέρωμα -84 σελίδες, 65 φωτογραφίες- που  αρχίζει με τον   τίτλο «Αγαπημένη μου ΕΛΕΠΑΠ..» και τελειώνει στο οπισθόφυλλο με την  ευχή  «καλή συνέχεια!»…..

Εκυπώθηκε από τις εκδόσεις ΑΤΩΝ ΑΕ με χορηγία του Κωνσταντίνου Στάικου, και γραφιστική  παρουσίαση της Ματένιας Χατζηγεωργίου.

Το   βιβλίο  διαβάζεται  εύκολα, με ευχαρίστηση,  με βουρκωμένα μάτια.

Οι ανυποψίαστοι αναγνώστες, αυτοί  που δεν έχουν  σχέση  με την αναπηρία, ίσως  μόνο θα το  ξεφυλλίσουν και θα τους φανεί   εκ πρώτης όψεως, ένα  συμπαθητικό  αφιέρωμα, με  συγχαρητήρια και ευχές για τα 75 χρόνια ενός ιδρύματος.

Όσοι  εμπλέκονται  επαγγελματικά  ή κοινωνικά  με την αναπηρία, θα το μελετήσουν γιατί   θα δουν να θίγονται σε ένα  ολιγοσέλιδο  τόμο,  οι πολλές  και ποικίλες  πλευρές και  πτυχές της  αναπηρίας  με τρόπο απλό, από διαφορετικές οπτικές γωνίες, των γονιών, των εξυπηρετούμενων ενηλίκων, των παλιών απόφοιτων, των πάσης φύσεως εθελοντών. Σε  αρκετά σημεία  όπου γράφουν  εξυπηρετούμενοι  αναδύεται το πώς προσλαμβάνουν και αξιολογούν  οι ίδιοι τις υπηρεσίες. Πολλοί επαγγελματίες  θα  αναγνωρίσουν ότι το σύνολο  του τεύχους  ή  μερικές  σελίδες, προβάλλουν  με τον καλύτερο τρόπο αυτά που θα ήθελαν οι ίδιοι να διδάξουν στους νεώτερους.

Από  τις καταχωρίσεις εκπέμπεται  μια  θετική αύρα, κι ένα  άμεσο ή υπαινικτικό  εγκώμιο  για την ΕΛΕΠΑΠ και τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτή. Οι δυσκολίες, οι σκοτεινές πτυχές, η ταλαιπωρία, οι αντιρρήσεις, η οργή,  οι απογοητεύσεις δεν κρύβονται: …από τότε έχουν περάσει 20 χρόνια και λίγα είναι εκείνα που έχουν αλλάξει(σελ 60), …….το καλοκαίρι που κλείνει η ΕΛΕΠΑΠ τα παιδιά μένουν μετέωρα (σελ49), …τα παιδιά με δέχθηκαν καλά στο σχολείο. Παρόλα  αυτά ξέρω ότι αν μπορούσα να συμμετάσχω στις σκανταλιές τους ίσως θα είχαμε γίνει καλύτεροι φίλοι (σελ 58), … το δρομολόγιο προς το σχολείο ήταν πολύ μακρύ και ξύπναγα στις 5:15 το πρωί …. μια φυσιοθεραπεύτρια μου τράβηξε το αυτί επειδή χάζευα (σελ 65),….δηλαδή επειδή δεν έπιανα εύκολα το μολύβι θεώρησαν καλό (οι δάσκαλοι) για να μην κουράζομαι να μη με βάζουν να γράφω ..κι έλεγαν δεν πειράζει…. κι έτσι δεν έμαθα καλή ορθογραφία(σελ 63),…βρεθήκαμε σε μια στιγμή μέσα να μας χτυπούν τα κύματα της εγκεφαλικής παράλυσης…κι είμαστε χαμένοι στο πέλαγος της  αναπηρίας (σελ 51).

Πουθενά όμως  δεν καταγράφεται θλίψη  ούτε   απόγνωση. Κάθε  δυσάρεστη  εμπειρία  ακολουθείται  στην ίδια φράση  ή στην επόμενη παράγραφο από  μια λέξη που  οδηγεί στην αντιμετώπισή της: ….μάθαμε ότι πρέπει να αποδεχτούμε το πέλαγος και να καταλάβουμε τα κύματα, να δούμε τις τεράστιες δυνάμεις μας (σελ 51),…..η προσπάθεια της δασκάλας μου με έκανε να γίνω πιο δυνατή, πιο φιλότιμη, πιο έξυπνη, πιο υπολογίσιμη (σελ 46),….σαν μικρός φαντάζομαι θα ήμουν αντιδραστικός αλλά  όταν βλέπατε τα αποτελέσματα, σας έκανα να θέλετε να κάνετε περισσότερα με μεγαλύτερη αγάπη, ενδιαφέρον και πείσμα (σελ 64).  Η απόπειρα αυτοκτονίας ενός ανάπηρου χωριατόπαιδου στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’50, περιγράφεται συνοπτικά  από  τον ίδιο, ενήλικο πια, που έχοντας συμπληρώσει  την επαγγελματική του σταδιοδρομία, υπηρετεί ως εθελοντής στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΛΕΠΑΠ εφαρμόζοντας την αρχή  «όχι να  υπηρετείσαι μόνον αλλά  να υπηρετείς» ( σελ20).

Οι ευχαριστίες -ευχαριστώ τον φυσιοθεραπευτή μου, τη δασκάλα μου, τους γονείς μου κλπ- δεν  είναι στην ουσία μόνο ευχαριστίες αλλά  επισημάνσεις  και  αναλυτικές  κρίσεις για την προσπέλαση του συνολικού προβλήματος και της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων στην ποιότητα ζωής παιδιού και οικογένειας.   Αναφέρεται   όχι τόσο  το ειδικό αποτέλεσμα «μπόρεσα να περπατήσω» αλλά το γενικότερο: …η γνωριμία που έκανα με  ορισμένους ανθρώπους της ΕΛΕΠΑΠ οι οποίοι με κάνανε να αγαπήσω το πρόβλημά  μου  και να νιώθω συμφιλιωμένος με αυτό (σελ59), … ο μικρός μου γιός  μπορεί πια να παίζει με την αδελφή του (σελ47),  …έχω καταφέρει να αναγνωρίζω τις αδυναμίες μου και να τις δουλεύω (Σελ 71), …. έχω πού να μιλήσω και σε ποιόν να απευθυνθώ στα δύσκολα (σελ 47), …το παιδί μας ξαναέγινε παιδί (σελ 50),

…Τους δασκάλους μου ευχαριστώ γιατί δεν με αντιμετώπισαν ουδέ μια στιγμή με διαφορετικότητα (σελ70).

Η ζωγράφος που ανέλαβε να  κάνει μαθήματα τέχνης στα παιδιά   αναρωτιέται πώς και ήταν αυτή η εμπειρία τόσο ικανοποιητική και τόσο ευχάριστη. Έκθαμβη διαπιστώνει ότι τα μαθητούδια της «παρά τους περιορισμούς της κατάστασής τους ήταν ευτυχισμένα  παιδιά, γεμάτα σκανταλιά, ενθουσιασμό και, ναι… χαρά!» (Σελ 22). Το περήφανο, θριαμβευτικό  ύφος  της μικρούλας που εμφανίζεται στη σχολική γιορτή ως γοργόνα (σελ55) και η  φράση «Τώρα μεγάλωσα και ήρθε η ώρα να δω κι άλλα σχολεία. Αλλά κάτι με κρατάει εδώ: δεν είναι εύκολο να αφήσεις τους δικούς σου ανθρώπους…..( σελ 53), αποτελούν την καλύτερη αναγνώριση για τους κόπους των παιδαγωγών του τμήματος  της πρώιμης  παρέμβασης.

Οι ενήλικοι με βάση  τις   δικές τους εμπειρίες, δίνουν οδηγίες  και προτροπές  στους γονείς: μην είστε πίσω από το παιδί να το σπρώχνετε ..βάλτε το στη μέση  και πιάστε το από τα χεράκια και περπατήστε….(σελ 63) ..σταθείτε δίπλα στο παιδί σας… δίπλα τους και όχι μπροστά τους…(σελ 60)… Τα πάντα μπορείς φτάνει να το θέλεις δεν πρόκειται να σε εμποδίσει η διαφορετικότητα ίσως απλά να το κάνεις διαφορετικά (σελ 63), …αφήστε το παιδί σας να αναπνεύσει (σελ 70)… η πορεία μου δεν ήταν  εύκολη  αλλά με βοήθησε  μετέπειτα και σε καθημερινά και πραχτικά πράγματα  και με έμαθε ότι πρέπει να αγωνίζομαι σκληρά στη ζωή μου για να καταφέρω το κάθε τι (σελ 61),…τα νεώτερα παιδιά να κυνηγήσουν τα όνειρά τους, να μην παραιτηθούν ποτέ από αυτά γιατί υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν σ΄εσάς ότι θα τα καταφέρετε (σελ69).

Καλές πρακτικές  για το χειρισμό του θέματος «εξοικείωση με την αναπηρία και αποδοχή της από  την κοινότητα» καλύπτονται ωραιότατα  σε λίγες σελίδες: τα εκπαιδευτήρια «Ελληνογερμανική Αγωγή»  εντάσσουν τη συνεργασία τους με την ΕΛΕΠΑΠ στην….. «καλλιέργεια και τη σωστή διαπαιδαγώγηση  μαθητών όλων των ηλικιών» (σελ 21), μια εθελόντρια  γράφει σχετικά  γράμμα μιας σελίδας στα παιδιά  της (σελ 24),  άλλη στέλνει  φωτογραφία  με τη λεζάντα «Ο εγγονός μου, μελλοντικός  εθελοντής, περνάει υπέροχα παίζοντας με τα  παιδιά  της Πρώιμης Παρέμβασης,» ( σελ 25),  άλλη στέλνει  φωτογραφία  τριών γενεών εθελοντριών  με  τη διευκρίνηση « η μητέρα μου  όσο εργαζόμουν έπαιρνε  την κόρη μου μαζί της  όταν είχε υποχρεώσεις  στην ΕΛΕΠΑΠ» ( σελ 16),.

Διεκδικώ  και δικαιούμαι τον τίτλο του πρώτου και καλύτερου(!) αναγνώστη και κριτή της έκδοσης «Αγαπημένη μου  ΕΛΕΠΑΠ…». Καμιά ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί να μου στερήσει αυτούς τους τίτλους. Είμαι ο  πρώτος αναγνώστης γιατί  συλλέγοντας  το σύνολο των καταχωρίσεων, είχα το προνόμιο να τις διαβάσω πριν από όλους- μερικές χρειάστηκε να τις αποκρυπτογραφήσω και να τις απολαύσω δακτυλογραφώντας τις από  χειρόγραφα κείμενα. Δηλώνω  καλύτερος  αναγνώστης  και κριτής  γιατί επί 40 χρόνια, ως παιδίατρος  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην κοινωνική παιδιατρική, διαβάζω  και κρίνω  σχετικά με την αναπηρία κείμενα επιστημονικά, ερευνώ, γράφω και διδάσκω  το αντικείμενο.

Με αυτά τα προσόντα, μπορώ να  χαρακτηρίσω  το «Αγαπημένη μου ΕΛΕΠΑΠ…»  ως  ένα καλό και χρήσιμο βιβλίο που δίνει  με  ευκρίνεια και ειλικρίνεια   εικόνες  της  αναπηρίας  και  της αντιμετώπισής της.

Θα το σύστηνα θερμά ως εργαλείο εξοικείωσης – εκπαίδευσης εθελοντών, σπουδαστών, φοιτητών και νέων επαγγελματιών.

Θα το συνταγογραφούσα  στους εργαζόμενους  στο χώρο της αναπηρίας  ως φάρμακο αμέσου δράσεως για  την αντιμετώπιση  της επαγγελματικής εξουθένωσης – burn out. Ξεφυλλίζοντάς το κάθε φορά που είστε απογοητευμένοι από το έργο σας, θα νοιώσετε αμέσως την ευεργετική του επίδραση στο θυμικό σας. Βάλσαμο!

Ελένη Βαλάσση-Αδάμ
Παιδίατρος, Μέλος του ΔΣ της ΕΛΕΠΑΠ

<BACK

ΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΗ & ΤΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΣ