Του Μιχάλη Σπανού
Η εμφάνιση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) ήρθε να αντικαταστήσει ένα Επιχειρηματικό Μοντέλο του παρελθόντος πολύ διαφορετικό από το σημερινό. Ένα μοντέλο που υποστήριζε ότι μοναδικός αυτοσκοπός της επιχείρησης ήταν η μεγιστοποίηση του κέρδους, η «αύξηση δηλαδή της αξίας των μετόχων». Αρνητικές όμως κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες της δραστηριότητας διεθνών επιχειρήσεων, καθώς και η αντίδραση τόσο της Κοινωνίας των Πολιτών όσο και Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), έκαναν τις επιχειρήσεις να αναθεωρήσουν το μοντέλο λειτουργίας τους και να συνειδητοποιήσουν πως μόνο όφελος μπορούν μακροπρόθεσμα να έχουν λειτουργώντας περισσότερο υπεύθυνα προς τους συμμετόχους τους.
Με την ενσωμάτωση Ολοκληρωμένων Πρακτικών και Δράσεων από πλευράς εταιρειών με άξονα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, έχει παρατηρηθεί μια σημαντική αλλαγή σχετικά με τον τρόπο που οι ΜΚΟ αντιμετωπίζουν τις επιχειρήσεις και το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί τους.
Διεθνής έρευνα της SustainAbility σχετικά με τις ΜΚΟ στον 21ο αιώνα έδειξε ότι, σε αντίθεση με το παρελθόν, ολοένα και αυξάνεται ο αριθμός των ΜΚΟ που αναζητούν στρατηγικούς συνεργάτες ανάμεσα σε επιχειρήσεις, σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του συστήματος λειτουργίας της αγοράς.
Όμως και οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους βρίσκουν σημαντικούς συμμάχους τις ΜΚΟ στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν προγράμματα ΕΚΕ.
Έχουμε εισέλθει πλέον σε μια εποχή κατά την οποία επιχειρήσεις και ΜΚΟ ενώνουν τις δυνάμεις τους για την υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων, προσφέροντας οι μεν ειδικές γνώσεις και οι δε, ανάμεσα σε άλλα, την οικονομική υποστήριξη για την ολοκλήρωση των έργων.
Χωρίς να λείπουν η πολυπλοκότητα και τα προβλήματα σχεδιασμού, σημαντικά προγράμματα έχουν υλοποιηθεί μέσω τέτοιων συνεργιών. Μια πρόσφατη συνεργασία που αξίζει να σημειωθεί είναι αυτή της ναυτιλιακής εταιρείας Kallisti Ferries με την ΜΚΟ Αρχιπέλαγος.
Ο λόγος που καθιστά το εγχείρημα σημαντικό είναι η τρωτή ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και η ανάγκη για την άμεση προστασία τους από την καθημερινή ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ανάμεσα στα βασικά σημεία συνεργασίας, όπως αυτά αναφέρονται στο σχετικό μνημόνιο, είναι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του επιβατικού κοινού μέσω προβαλλόμενου οπτικοακουστικού υλικού κατά τη διάρκεια των ταξιδιών, η ανακύκλωση απορριμμάτων από τους χώρους επιβατών, η ολοκληρωμένη διαχείριση των λυμάτων του πλοίου, η χρήση μη τοξικών υλικών (π.χ. χρωμάτων) κατά τη συντήρηση του πλοίου, καθώς και η διεξαγωγή έρευνας για την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την κίνηση των πλοίων με σκοπό την αντικατάσταση του πετρελαίου.
Παρόμοια προγράμματα μεταξύ εταιρειών και ΜΚΟ έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία, όπως για παράδειγμα η συνεργασία της Eurobank EFG με τη WWF με στόχο τη διάσωση της Πάρνηθας, η συνέργια του νερού Ζαγόρι με την ActionAid, ή αυτή της Alpha Bank με τις «γαλάζιες σημαίες».
Σπανιότερες είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρείται σύμπραξη μεταξύ των ίδιων των επιχειρήσεων, με σκοπό τον από κοινού σχεδιασμό και εφαρμογή κοινωνικών και περιβαλλοντικών προγραμμάτων στο πλαίσιο της στρατηγικής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Δεν είναι δύσκολο κανείς να κατανοήσει τους λόγους. Ανταγωνισμός και σύγκρουση οικονομικών συμφερόντων είναι οι σημαντικότεροι από αυτούς.
Παρ' όλα τα εμπόδια και τις προκλήσεις όμως κάποιες εταιρείες (περισσότερες στο εξωτερικό και λιγότερες στη χώρα μας), έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους με στόχο την από κοινού υποστήριξη και υλοποίηση κάποιου προγράμματος με κοινωνικό ή περιβαλλοντικό περιεχόμενο.
Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και η συνεργασία της COSMOTE, της Microsoft Hellas και της Geomatics με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, για την υλοποίηση ερευνητικού αρχικά και πρακτικά εφαρμόσιμου έπειτα προγράμματος, των πρώτων συσκευών SmartEyes, με στόχο την εύκολη πλοήγηση εντός πόλης ατόμων με προβλήματα όρασης (ολική ή μερική απώλεια όρασης).
Οι τρεις εταιρείες προσφέρουν την οικονομική υποστήριξη, την υλικοτεχνική υποδομή, καθώς και την τεχνογνωσία για την υλοποίηση του προγράμματος, το οποίο έχει ήδη διακριθεί στο European Marketplace for Corporate Social Responsibility, που διοργανώθηκε από το «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης» (CSR Europe).
Παραδείγματα όπως το τελευταίο σηματοδοτούν τα αργά μεν, αλλά καθοριστικά βήματα προς ένα νέο τρόπο επιχειρείν, όπου πλέον οι εταιρείες ξεπερνούν δήθεν θιγόμενα οικονομικά συμφέροντα, αντεπεξέρχονται στις προκλήσεις και δημιουργούν συμμαχίες με σκοπό τη δημιουργία ουσιαστικότερων και διαχρονικότερων προγραμμάτων για την επίλυση σοβαρών κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων στο πλαίσιο της εταιρικής τους υπευθυνότητας.
Η EuroCharity, ως εταιρεία εξειδικευμένη σε θέματα επικοινωνίας ΕΚΕ, επικροτεί τις έως τώρα προσπάθειες των επιχειρήσεων και υποστηρίζει ένθερμα την πολιτική που θέλει τις εταιρείες σύμμαχους απέναντι στα κοινωνικά και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Μέσω της δίγλωσσης διαδικτυακής πύλης της EuroCharity (www.eurocharity.org), η οποία λειτουργεί ως ανοιχτός διάλογος μεταξύ των επιχειρήσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών, τα μέλη της EuroCharity είναι σε θέση να προβάλουν καλές πρακτικές EKE, να ενημερωθούν για προγράμματα ΜΚΟ και άλλων εταιρειών και μέσω ειδικών υπηρεσιών να συμπράξουν για την υποστήριξη και την υλοποίηση δράσεων.
* Ο Μιχάλης Σπανός είναι Διευθύνων Εταίρος του Ελληνικού Οδηγού EuroCharity.
Πηγή: «Επιστημονικό Μάρκετινγκ».