Οι αγροτικές καλλιέργειες και τα βιομηχανικά απόβλητα αυξάνουν τη συγκέντρωση ρύπων, με αποτέλεσμα τα υπόγεια νερά να γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο
Σημαντικά εισηγήσεις και τοποθετήσεις υπήρξαν στο ξεκίνημα του Κύκλου Διαλόγου για το Νερό, από τους επιστήμονες στην Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη με θέμα «ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ».
Η Ημερίδα, που έγινε στο Αμφιθέατρο του Τελλόγλειου Ιδρύματος την Πέμπτη 15 Μαίου, απλώθηκε σε τρεις ενότητες που κάλυψαν το Καθεστώς Προστασίας των Υδάτων, την Ρύπανση των Υδατικών Πόρων και τη Διέξοδο από το Πρόβλημα.
Η Δρ. Αγγελική Καλλία ανέφερε ότι μείωση της ποιότητας αλλά και της ποσότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, είναι ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα στην χώρα μας, που προκαλείται από ανθρωπογενείς πηγές ρύπανσης.
Η χώρα μας, λόγω καθυστερήσεων και ελλιπούς εφαρμογής της Οδηγίας-Πλαίσιο για τα νερά 2000/60, έχει οδηγηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και έχει ήδη εκδοθεί η πρώτη καταδικαστική απόφαση. Η διαχείριση των υδάτων με τον διαχωρισμό τους σε Λεκάνες Απορροής Ποταμών (ΛΑΠ), η μεταφορά των αρμοδιοτήτων διαχείρισης στην Περιφέρεια, και ειδικά στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων, η κοστολόγηση του νερού και η ολοκληρωμένη προσέγγιση του προβλήματος του νερού, αποτελούν τις προκλήσεις που καλείται η χώρα μας να αντιμετωπίσει άμεσα.
Το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, και ως αποτέλεσμα αυτού, η εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων ξηρασίας και πλημμυρών, ανάγουν το νερό σε κορυφαίο πρόβλημα του αιώνα μας και στην πλέον πιθανή αιτία πολέμων.
Επίσης ο αν. Καθηγητής του ΑΠΘ κ. Κώστας Φυτιάνος, Αντιπρόεδρος του ECOCITY και Διευθυντής του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του ΑΠΘ τόνισε ότι η κατάληξη αστικών λυμάτων, ξε¬πλυ¬μάτων εδάφους από εντατική χρήση λιπασμάτων, αλλά και κτηνοτρο¬φικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, έχει ως κύριο αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης διαφόρων ρύπων. Εξαιτίας αυτής της ρύπανσης τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και τους ζωικούς οργανισμούς.
Η Καθηγήτρια Μαρία Λαζαρίδου, από το Τμήμα Βιολογίας του Α.Π.Θ. ανέφερε το πρόβλημα της διακρατικής ρύπανσης των νερών και την ανάγκη παρακολούθησης της οικολογικής ποιότητας των επιφανειακών υδάτων που επιβάλλεται σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ. Η Οδηγία θεωρεί τη λεκάνη απορροής ως μονάδα εφαρμογής που αν εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσότερων Περιφερειών, τότε οι ανάλογες αρμοδιότητες ασκούνται από κοινού, σύμφωνα με το νόμο 3199/2003, για μια ολοκληρωμένη και βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων και ισότιμη ικανοποίηση των απαιτήσεων των άμεσων χρηστών. Αν η λεκάνη απορροής ανήκει μεταξύ δύο Κρατών (ακόμη και αυτών που δεν ανήκουν στην Ε.Ε.) τα Κράτη οφείλουν, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60 Ε.Κ., να συνεργαστούν με σκοπό την ανάπτυξη διακρατικών δικτύων παρακολούθησης της οικολογικής ποιότητας και του ενιαίου σχεδιασμού έργων διαχείρισης των διακρατικών λεκανών. Σύμφωνα με την Οδηγία, κάθε χρήση υδάτων πρέπει να γίνεται με σκοπό τη διατήρηση της ποιότητάς τους, της επάρκειας των αποθεμάτων, της ισότιμης κατανομής κόστους βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» συμπεριλαμβανομένου του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κόστους.
O Επικ. Καθηγητής του Εργαστηρίου Υγιεινής από το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Α. Βανταράκης, αναφέρθηκε στη ρύπανση του υδάτινου περιβάλλοντος από παθογόνους μικροοργανισμούς, χημικές ουσίες ή ραδιενεργά στοιχεία και στις σημαντικές επιπτώσεις στην Δημόσια Yγεία που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή θνησιμότητα και θνητότητα. Η προστασία από υδατογενείς ασθένειες και τις επιπτώσεις τους είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ποιότητα της ζωής ενός πληθυσμού. Παράλληλα, η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη Δημόσια Υγεία.
Σύμφωνα με την Ημερίδα στις κυριότερες πηγές ρύπανσης του νερού συγκαταλέγονται
- Αγροτικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τη χρήση λιπασμάτων ή φυτοπροστατευτικών προϊόντων, περίσσειες ποσότητες των οποίων μπορούν να εκλουστούν με τη βοήθεια της βροχής είτε στο υπόγειο νερό είτε σε επιφανειακούς υδροφορείς, όπως χειμάρρους ποτάμια κλπ. Επίσης η παρουσία χημικών προσθέτων και φυτοπροστατευτικών έχει αναδειχθεί σε πρόβλημα ορισμένων λιμνών και ποταμών της χώρας μας, καθώς έχουν την τάση να συσσωρεύονται στα ιζήματα και σωματίδια που συνυπάρχουν στους υδροφορείς. Στο πρόβλημα αυτό πρστίθεται και η ανεξέλεγκτη λειτουργία μεγάλων κτηνοτροφικών μονάδων, που διοχετεύουν ανεπεξέργαστα τα φορτισμένα με οργανική ύλη και θρεπτικά συστατικά λύματά τους σε ακατάλληλους χώρους.
- Βιομηχανική Δραστηριότητα. Ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας ρύπανσης των υδατικών πόρων είναι η κάθε είδους βιομηχανική δραστηριότητα, που δεν διαθέτει εγκαταστάσεις επεξεργασίας των αποβλήτων που παράγει, με αποτέλεσμα τη ρύπανση των κοντινών υδροφορέων με τοξικά μέταλλα και οργανικά παραπροϊόντα της παραγωγικής διαδικασίας που εφαρμόζει.
- Στη χώρα μας λειτουργούν με την ανοχή της Ελληνικής πολιτείας ένα πλήθος από χώρους εναπόθεσης απορριμμάτων χωρίς σχεδιασμό και έλεγχο από τους φορείς. Η διέλευση της βροχής από τα ποικίλα και ετερογενή υλικά που αποτελούν μια χωματερή, προκαλεί την έκπλυση ενός τοξικού μίγματος ουσιών που καταλήγουν αναπόφευκτα σε παρακείμενους υδροφορείς. Η λειτουργία ελεγχόμενων και προσχεδιασμένων ΧΥΤΑ που θα περιλαμβάνουν εγκαταστάσεις συλλογής και επεξεργασίας των εκπλυμάτων είναι επιβεβλημένη.
- Μια άλλη πηγή ρύπανσης που εξακολουθεί σε συνεχώς μειούμενο βαθμό να απειλεί την ποιότητα των υδροφορέων στη χώρα μας, είναι η διάθεση των αστικών λυμάτων. Με την αναπτυσσόμενη λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών στην Ελλάδα αν και καθυστερημένα το πρόβλημα δείχνει να αντιμετωπίζεται, χωρίς όμως να λείπουν τα προβλήματα πχ της διαχείρισης της λυματολάσπης και της βελτίωσης των σταδίων καθαρισμού. Υπαρκτό πρόβλημα αντιμετωπίζουν τουριστικές επαρχιακές περιοχής της Ελλάδος που εμφανίζουν πληθυσμιακή έκρηξη για μικρό χρονικό διάστημα του έτους και αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στη διαχείριση των λυμάτων με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις.
Τα Συμπεράσματα της Ημερίδας θα κοινοποιηθούν στους αρμόδιους φορείς από το ECOCITY και θα αποτελέσουν την βάση για τον διάλογο που θα ακολουθήσει, μέχρι την επόμενη ημερίδα που είναι αφιερωμένη στη λειψυδρία.
Χαιρετισμό στην Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Τελλόγλειου Ιδρύματος, έστειλε ο Υπουργός Μακεδονίας Θράκης. Επίσης χαιρετισμό έκαναν ο Γενικό Γραμματέας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας κ. Τσιότρας, ο Αντιπρύτανης του ΑΠΘ κ. Γιαννακουδάκης και άλλοι επίσημοι.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Εργαστηρίου Χημείας Περιβάλλοντος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, της Ένωσης Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδος και του Συνδέσμου Χημικών Βορείου Ελλάδος.
Την Ημερίδα υποστηρίζει το Πρόγραμμα Κοινωνικής Υπευθυνότητας «Αποστολή Νερό» από την Coca Cola Τρία Έψιλον και την Coca Cola. Χορηγοί Επικοινωνίας είναι οι σταθμοί ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV, ΑΝΤ1 Radio 97.5 και οι εφημερίδες ΕΞΠΡΕΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ta Συμπεράσματα και οι Εισηγήσεις της Ημερίδας είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του ECOCITY στην διεύθυνση www.ecocity.gr