Ομιλία του Καθ. Αρθούρου Ζερβού, Προέδρου της ΔΕΗ Α.Ε., στο «The 14th Roundtable with the Government of Greece – What is shaping the global agenda?» στην Αθήνα

Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε. Ευχαριστώ τους διοργανωτές για τη σημερινή πρόσκληση που μου δίνουν την ευκαιρία ως Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ, να μοιραστώ μαζί σας τις απόψεις μου, τις απόψεις της επιχείρησης αναφορικά με το κρίσιμο θέμα του ενεργειακού σχεδιασμού της επόμενης δεκαετίας.

Ο σχεδιασμός μάλιστα σήμερα μιας μακροχρόνιας και βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής για τη χώρα, είναι περισσότερο επίκαιρος από ποτέ, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο οι περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις γίνονται ολοένα και πιο σύνθετες, ενώ σε εθνικό επίπεδο η επιτακτική ανάγκη για ριζικές αλλαγές και παρεμβάσεις για να επιτευχθεί η έξοδος της χώρας από την κρίση, είναι άμεσα συνδεδεμένη με το νέο ενεργειακό τοπίο και τις επενδύσεις που θα αναπτυχθούν στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.

Έτσι οι ενέργειες που προωθεί το Υ.Π.Ε.Κ.Α. -και που δυστυχώς δεν είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε την Υπουργό προηγουμένως- αποτελούν πράγματι πολύ κρίσιμες αποφάσεις της πολιτείας σήμερα, αποφάσεις που θα έχουν άμεση επίδραση στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, αλλά και στην ποιότητα ζωής όλων μας.

Στο νέο αυτό ενεργειακό τοπίο η θέση και ο ρόλος της ΔΕΗ θα συνεχίσει να είναι πρωταγωνιστικός και στρατηγικός για τη στήριξη της ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας. Γιατί εδώ και 60 χρόνια η ΔΕΗ έχει υλοποιήσει και συνεχίζει να έχει υπό εξέλιξη, ένα εξαιρετικά σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών των επενδύσεων να υλοποιούνται στην Περιφέρεια.

Ενδεικτικά θέλω να αναφέρω ότι για το διάστημα 2005-2009 η ΔΕΗ πραγματοποίησε επενδύσεις συνολικού ύψους 4,4 δισ. ευρώ, από τις οποίες το 1,3 δισ. σε έργα παραγωγής και τα 2,3 δισ. σε έργα διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ μόνο για το 2009 και παρά τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση, η ΔΕΗ εξασφάλισε τη χρηματοδότηση και πραγματοποίησε επενδύσεις που ανήλθαν σε 1,1 δισ.

Παράλληλα μέσω της υλοποίησης όλες αυτές τις δεκαετίες αυτού του μεγάλου επενδυτικού προγράμματος σε μεγάλα έργα ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και επενδύσεων σε έργα δικτύων πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, η ΔΕΗ εξασφάλισε την πολύτιμη ενεργειακή επάρκεια, ασφάλεια και ποιότητα υπηρεσιών, αλλά και παροχή ανταγωνιστικών τιμών ρεύματος, συνεισφέροντας στη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών και προϋποθέσεων για τη στήριξη επιχειρηματικότητας σε όλες τις Περιφέρειες της Ελλάδας.

Επιπλέον η ΔΕΗ μέσω της αναπτυξιακής της πορείας έχει συμβάλλει στην άμεση αλλά και έμμεση ενίσχυση της απασχόλησης, εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι εκτός από τους 23.000 περίπου εργαζόμενους που απασχολούνται σήμερα στην επιχείρηση, συνεργάζονται με την εταιρεία ως εργολάβοι, προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών εκατοντάδες ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους σε όλη τη χώρα.

Αναφορικά με τις νέες επενδύσεις της ΔΕΗ στην ηλεκτροπαραγωγή. Η επιχείρηση σήμερα έχει υπό εξέλιξη σημαντικότατες επενδύσεις σε σταθμούς παραγωγής, που αναμένεται να ολοκληρωθούν στα επόμενα χρόνια, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων, ο σταθμός φυσικού αερίου στο Αλιβέρι ισχύος 417 MW με προϋπολογιστικό ύψος επένδυσης 220 εκ., ο σταθμός φυσικού αερίου στη Μεγαλόπολη ισχύος 811 MW με προϋπολογιστικό ύψος επένδυσης 500 εκ., νέους μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς συνολικής ισχύος που σχεδόν φτάνει τα 350 MW.

Πρόσφατα επίσης εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ, τα τεύχη διακήρυξης για τη νέα ατμοηλεκτρική μονάδα της Πτολεμαΐδας ισχύος 550 με 660 MW με καύσιμο λιγνίτη και εγκεκριμένο προϋπολογισμό έργου που ανέρχεται στα 1,3 δισ.

Επιπλέον τα τελευταία χρόνια η ΔΕΗ έχει υπό εξέλιξη ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη και ενίσχυση των δικτύων διανομής, καθώς και του συστήματος μεταφοράς. Οι επενδύσεις αυτές το 2009 ξεπέρασαν τα 650 εκ. ευρώ, ενώ για την περίοδο 2010-2015 εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να είναι αναλόγων μεγεθών.

Τέλος η ΔΕΗ δίνει σήμερα στρατηγική έμφαση στην υλοποίηση επενδύσεων σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με στόχο την υλοποίηση μέχρι το 2015 ενός επενδυτικού σχεδίου που θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ με την προσθήκη πάνω από 1.000 νέων MW ΑΠΕ, καθιστώντας τον Όμιλο της ΔΕΗ πρωταγωνιστή και σε αυτόν τον τομέα της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας.

Γυρνώντας όμως ξανά στο θέμα της αναγκαίας ενεργειακής πολιτικής για την Ελλάδα την επόμενη δεκαετία θα έλεγα ότι οι προκλήσεις σήμερα στην ενέργεια είναι πολλές και έχουν πρώτιστα παγκόσμιο χαρακτήρα, όπως αναφέρθηκε και από τον προηγούμενο ομιλητή μας, δημιουργώντας την ανάγκη ριζικής αλλαγής του παγκόσμιου ενεργειακού μοντέλου.

Είναι σε όλους μας γνωστό ότι η παγκόσμια οικονομία έχει γνωρίσει εδώ και δυο αιώνες μια σταθερή και πρωτοφανή ανάπτυξη που βασίστηκε στην εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων. Ενδεικτικά αναφέρω πως το 2009 σχεδόν τα 2/3 της παγκόσμιας ηλεκτρικής παραγωγής προέρχονταν από ορυκτά καύσιμα.

Τις τελευταίες δυο δεκαετίες έχουν προκύψει αυξανόμενες ανησυχίες για τις παραπλανητικές επιδράσεις των εκπομπών αερίων στην ατμόσφαιρα που προέρχονται από την καύση των ορυκτών καυσίμων, ενώ παράλληλα η τεράστια εξάρτηση από ένα σχετικά μικρό αριθμό χωρών που παράγουν τα ορυκτά καύσιμα θέτουν πολύ σοβαρά ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας.

Στο περιβαλλοντικό κομμάτι σύμφωνα με πρόσφατη μελέτης της βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, εάν συνεχιστούν οι σημερινές εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση έως και 4 βαθμών Κελσίου την παγκόσμια θερμοκρασία έως τα μέσα της δεκαετίας του 2050, με τραγικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που κατά ορισμένους επιστήμονες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην πολιτική αποσταθεροποίηση μεγάλων περιοχών δημιουργώντας νέους πυρήνες ανθρωπιστικών καταστροφών.

Αν δεν αλλάξουμε τις συνήθειές μας ως το 2050 η ζήτηση για ενέργεια, καθώς και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα έχουν διπλασιαστεί, ενώ η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια θα τριπλασιαστεί και τα 2/3 αυτής θα παράγεται από τα ορυκτά καύσιμα.

Επιπλέον, σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά, που όπως φαίνεται τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τις διακυμάνσεις των τιμών των εμπορευμάτων και πρωτίστως των τιμών του πετρελαίου, με πολλαπλές οικονομικές επιπτώσεις σε εθνικό επίπεδο, τα κράτη και οι ενεργειακές εταιρείες πρέπει να δώσουν ενεργειακές λύσεις που θα διαχειρίζονται με αποτελεσματικό τρόπο αυτούς τους αστάθμητους κινδύνους εξασφαλίζοντας την οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο των κοινωνιών που υπηρετούν μέσω προσιτής σε όλους και περιβαλλοντικά φιλικής ενέργειας, σε ένα πλαίσιο που θα εγγυάται όσο το δυνατόν περισσότερο την ασφάλεια εφοδιασμού.

Όμως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η απαίτηση για ενεργειακή ασφάλεια και η επιδίωξη ανταγωνιστικών τιμών ενέργειας μακροπρόθεσμα, καθώς και η επιδίωξη υψηλής ποιότητας παροχής ενεργειακών υπηρεσιών δεν επιτυγχάνονται με ημίμετρα. Απαιτούν πολιτικές τομές, μεγάλες, μακροπρόθεσμες και βιώσιμες επενδύσεις και πάνω απ’ όλα μια αλλαγή κουλτούρας αναφορικά με τον τρόπο διαχείρισης της ενέργειας.

Σε κάθε περίπτωση οι νέες ενεργειακές επενδύσεις στην Ελλάδα θα πρέπει να στοχεύουν στην ισόρροπη επίτευξη τριών βασικών στόχων που είναι και άμεσα αλληλένδετοι μεταξύ τους, της ασφάλειας εφοδιασμού, της προστασίας του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της οικονομικής αποδοτικότητας με κατάλληλο επιμερισμό των κινδύνων.

Για να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού για τη χώρα είναι αδιαμφισβήτητο ότι πρέπει να γίνει άριστη αξιοποίηση των εθνικών πόρων, δηλαδή λιγνίτης, νερά και υπόλοιπες ΑΠΕ. Ειδικά στην περίπτωση του λιγνίτη, αυτό πρέπει να συνδυαστεί με τη δημιουργία μονάδων υψηλής απόδοσης με σύγχρονες τεχνολογίες και αυστηρότατους περιβαλλοντικούς όρους.

Είναι επίσης απαραίτητο στο ενεργειακό μίγμα της χώρας οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας να παίξουν σύντομα ένα καθοριστικό ρόλο. Με αιχμή την αιολική ενέργεια την επόμενη δεκαετία και με σημαντική συνεισφορά από την ηλιακή ενέργεια τόσο στις εφαρμογές στα κτήρια, όσο και στις εφαρμογές μεγάλης κλίμακας, οι ΑΠΕ μπορούν να καλύψουν με σωστές κυβερνητικές πολιτικές το 40% της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2020, όπως προβλέπει και το νομοσχέδιο που κατατέθηκε και συζητείται αυτή την εβδομάδα στη Βουλή.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, που είναι ανεξάντλητες και με σταθερό κόστος καθώς δεν επηρεάζονται από τις διακυμάνσεις του κόστους καυσίμων, δίνουν παράλληλα και μια διέξοδο από την οικονομική κρίση μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και μέσω της εισροής κεφαλαίων για την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων με κατεύθυνση τη δημιουργία μιας οικονομίας χαμηλών ρύπων.

Θέλω επίσης να επισημάνω ότι στο σημαντικό κομμάτι της τιμολόγησης οι ΑΠΕ μεσοπρόθεσμα θα μειώσουν το κόστος της κιλοβατόρας, ενώ το κόστος παραγωγής από ΑΠΕ μπορούμε με βεβαιότητα να το γνωρίζουμε από σήμερα και τουλάχιστον για τα επόμενα 20 χρόνια.

Επιπλέον, είναι σαφές ότι το κόστος των τεχνολογιών ΑΠΕ μειώνεται ραγδαία με την επέκταση της χρήσης τους και συνεπώς με τη μαζική παραγωγή τους. Ορισμένες τεχνολογίες είναι ήδη ανταγωνιστικές και προβλέπεται ότι το ίδιο θα συμβεί και με πολλές από τις υπόλοιπες.

Έτσι στο σενάριο επιτυχούς επίτευξης των στόχων του 20 – 20 – 20 στη χώρα μας, αφενός η μείωση της ζήτησης ως αποτέλεσμα της εξοικονόμησης ενέργειας, αφετέρου η μεγάλη παραγωγή από ΑΠΕ, θα οδηγήσουν σε σημαντική διαφοροποίηση στο μίγμα παραγωγής, με κυριότερη την απώλεια μεριδίου αγοράς από τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, συμπίεση δηλαδή της παραγωγής από φυσικό αέριο και στερεά καύσιμα. Αυτό ουσιαστικά θα επαναπροσδιορίζει τη σύνθεση και λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας οδηγώντας τη σε ένα δομικό μετασχηματισμό.

Παράλληλα καθώς θα ενισχύεται και θα επιταχύνεται η γρήγορη διείσδυση των ΑΠΕ, λόγω των τεχνικών και άλλων ιδιαιτεροτήτων τους, θα απαιτηθούν από την αγορά νέα ενεργειακά προϊόντα, όπως για παράδειγμα αυξημένες επικουρικές υπηρεσίες για την εξισορρόπηση του συστήματος σε ημερήσια και εποχιακή βάση. Οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να κοστολογηθούν και να αμειφθούν ικανοποιητικά.

Προς το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να ενταχθούν στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής νέα αντλητικά έργα, τα οποία μεταξύ των άλλων θα συμβάλλουν στην καλύτερη εκμετάλλευση και μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ και κυρίως της αιολικής ηλεκτροπαραγωγής, στην κάλυψη των αιχμιακών αναγκών του ηλεκτρικού συστήματος, καθώς και στην εξισορρόπηση της διακύμανσης της ζήτησης, ημερήσια ή εποχιακή.

Προς την κατεύθυνση αυτή η ΔΕΗ επεξεργάζεται συγκεκριμένο επενδυτικό έργο το οποίο και θα εντάξει στο νέο επιχειρησιακό της σχέδιο. Παρόμοια θα απαιτηθούν και μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομής του συστήματος μεταφοράς με στόχο την προσφορά υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και αξιοπιστίας, με δυνατότητα υψηλής διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών και με αποτελεσματική διαχείριση του κόστους για όλους τους καταναλωτές και τους χρήστες του δικτύου.

Ένα δεύτερο σημαντικό σημείο παρέμβασης στα δίκτυα διανομής είναι η αυτοματοποίηση της διαχείρισης των δικτύων και των μετρήσεων με επενδύσεις που θα στοχεύουν στη βέλτιστη λειτουργία του δικτύου και στην καλύτερη τιμολογιακή εξυπηρέτηση των καταναλωτών.

Στα πλαίσια αυτά ο σχεδιασμός έργων για τηλεχειρισμούς που αφορά επενδύσεις που αγγίζουν το ένα δις ευρώ, μεταξύ των οποίων σημαντικές επενδύσεις για τηλεμέτρηση, θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη. Ουσιαστικά με την τηλεμέτρηση εξυπηρετούνται δυο βασικές λειτουργίες, η σωστή και έγκαιρη τιμολόγηση πελατών, αλλά και η διαχείριση της ζήτησης.

Σε μια προχωρημένη φάση οι έξυπνοι αυτοί μετρητές και δίκτυα, τα ευφυή δίκτυα τα Smart Grids θα επιτρέψουν τη συμμετοχή του καταναλωτή στη διαμόρφωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας οδηγώντας σε ευνοϊκότερες συνθήκες λειτουργίας του δικτύου, χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και πολλά περιβαλλοντικά οφέλη.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του νέου ενεργειακού τοπίου στην Ελλάδα, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα μη διασυνδεδεμένα νησιά όπου εκεί υπάρχουν συγκεκριμένες εναλλακτικές για νέες επενδύσεις, που πέραν της αναβάθμισης των μονάδων μαζούτ και ντίζελ στις περιπτώσεις που αυτό επιβάλλεται από τις ιδιαιτερότητες της παραγωγής για το συγκεκριμένο μέρος, ενδεχόμενα να υπάρχουν και εναλλακτικές επενδύσεων με άλλα καύσιμα, αλλά και σοβαρές δυνατότητες διασυνδέσεων.

Για τις νέες μεγάλες επενδύσεις στην ενέργεια στην Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίζεται πάνω απ’ όλα η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους και η επαρκής οικονομική αποδοτικότητα συνεκτιμώντας και αξιολογώντας με προσοχή όλους τους αστάθμητους παράγοντες, όπως είναι η εξέλιξη του κόστους των δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα, οι διακυμάνσεις των τιμών φυσικού αερίου και πετρελαίου, καθώς και η δυνατότητα εξασφάλισης των απαιτούμενων κεφαλαίων σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης ή επιβράδυνσης σε συνδυασμό με το τελικό κόστος δανεισμού.

Επιπλέον, η στρέβλωση των τιμολογίων και οι επιδοτήσεις διατηρούν μια επιπλέον αβεβαιότητα για το κατά πόσο τα τελικά τιμολόγια θα αντικατοπτρίζουν το πραγματικό κόστος παραγωγής και αυτό θα πρέπει να αποτελέσει έναν από τους πρώτους στόχους αλλαγής της κυβέρνησης.

Η ΔΕΗ καλείται σήμερα να προβλέψει και να συνυπολογίζει όλους αυτούς τους παράγοντες που χαρακτηρίζουν το νέο υπό διαμόρφωση ενεργειακό περιβάλλον και να τους διαχειριστεί αποτελεσματικά. Στην κατεύθυνση αυτή βέβαια είναι απαραίτητη και η ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδιασμού που θα απαντά σε πολλά κρίσιμα θέματα. Αντίστροφα και η ΔΕΗ στα πλαίσια της επικαιροποίησης του στρατηγικού της σχεδίου για την πενταετία 2010-2015, με καταληκτικό ορίζοντα το 2020, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο διάστημα, θα συμβάλλει καθοριστικά στην κατεύθυνση αυτή. Σας ευχαριστώ πολύ.