Το παγκόσμιο μωσαϊκό της αειφορίας

Οι Στόχοι Αειφορίας του ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή οδηγία για τη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και οι υπεύθυνες επενδύσεις συνθέτουν το παγκόσμιο μωσαϊκό της αειφορίας, αναδιαμορφώνοντας την υπεύθυνη ατζέντα των ελληνικών επιχειρήσεων. 

Οι διεθνείς εξελίξεις και τα νέα κανονιστικά δεδομένα καλούν ολοένα και περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα να ανταποκριθούν, αντιλαμβανόμενες τη σημασία της εταιρικής υπευθυνότητας και αειφορίας. Μπορεί η τρέχουσα οικονομική συγκυρία και το οικονομικό κόστος να είναι από τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες που διατηρούν την εφαρμογή της εταιρικής υπευθυνότητας σε μέτρια επίπεδα, ωστόσο αυτό αναμένεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια, με τη συνείδηση και την ωριμότητα των εταιρειών να αυξάνονται. Αν και δεν προβλέπεται να υπάρξει μεγάλη αύξηση του budget των εταιρειών για ενέργειες εταιρικής υπευθυνότητας, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Global Sustain στο δίκτυό της, θετική ένδειξη αποτελεί η προδιάθεση της πλειονότητας των εταιρειών να διατηρήσει το budget στα ίδια επίπεδα. Αναφορικά με τους τομείς στους οποίους κατευθύνονται οι περισσότερες ενέργειες εταιρικής υπευθυνότητας, οι εταιρείες συνεχίζουν «παραδοσιακά» την οικονομική στήριξη ή ενίσχυση σε είδος Μη Κυβερνητικών Οργανισμών, τη θέσπιση-τήρηση περιβαλλοντικής πολιτικής (ανακύκλωση, εξοικονόμηση ενέργειας, κ.ά.) εντός του οργανισμού, την προστασία της διαφορετικότητας με την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους εργαζομένους ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας, καταγωγής κ.ά., τη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων/υπηρεσιών. Πρόκειται για τις κυριότερες δράσεις των οργανισμών, ωστόσο, η ατζέντα των ελληνικών επιχειρήσεων αναμένεται να αναδιαμορφωθεί σε σύμπνοια με τις παγκόσμιες επιταγές. 

Τον Σεπτέμβριο του 2015, η μετάβαση σε έναν βιώσιμο κόσμο πέρασε στο στάδιο της χαρτογράφησης και της υλοποίησης μέσα από την υιοθέτηση των Στόχων Αειφορίας του ΟΗΕ (Sustainable Development Goals – SDGs). Μέσα από τους 17 Στόχους, η παγκόσμια κοινότητα φιλοδοξεί να διαχειριστεί κρίσιμα προβλήματα όπως είναι η φτώχεια, ο υποσιτισμός, η υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση και η κλιματική αλλαγή μεταξύ άλλων, μέχρι το 2030. Με την «Ατζέντα 2030» να βασίζεται στην αρχή της οικουμενικότητας, καθιστώντας αναγκαία την παγκόσμια εμπλοκή και κινητοποίηση, ο ιδιωτικός τομέας οφείλει να εναρμονιστεί, στρεφόμενος στη δημιουργία βιώσιμων λύσεων και ενσωματώνοντας τους Στόχους στη στρατηγική του. 

Από την πλευρά τους οι επενδυτές έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση των Στόχων, με τους τελευταίους να ευνοούν τη δημιουργία νέων ευκαιριών στην αγορά, δίνοντας παράλληλα λύσεις στις παγκόσμιες προκλήσεις. Η χρηματοδότηση των SDGs θα απαιτήσει μια αλλαγή στα σημερινά επιχειρηματικά μοντέλα τα οποία θα πρέπει να προσανατολιστούν σε πιο βιώσιμες λύσεις. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του οργανισμού Principles for Responsible Investment (PRI), το 84% των συμμετεχόντων επενδυτών σκοπεύει να διαθέσει στο άμεσο μέλλον κεφάλαια για επενδύσεις που υποστηρίζουν τα SDGs.  Στο πλαίσιο αυτό, σημαντική αναμένεται να είναι η συνεισφορά του «Sustainability Summit for South East Europe and the Mediterranean: Adapt or Die?» που διοργανώνει στις 30 Νοεμβρίου ο Economist στην Αθήνα με την υποστήριξη της Global Sustain.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέχρι σήμερα μόνο ένας περιορισμένος αριθμός, μεγάλων ως επί το πλείστον, επιχειρήσεων δημοσίευε τακτικά στοιχεία αειφορίας. Η ποιότητα και το εύρος των πληροφοριών αυτών ποικίλλει, προκαλώντας σε επενδυτές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη δυσκολίες στην κατανόηση και τη σύγκριση των επιδόσεων των επιχειρήσεων. Το τοπίο έρχεται να ξεκαθαρίσει η νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη δημοσιοποίηση των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, η οποία αφορά σε εισηγμένες επιχειρήσεις στο Χρηματιστήριο και επιχειρήσεις δημοσίου ενδιαφέροντος, τράπεζες, ασφαλιστικούς οργανισμούς, εταιρείες εξόρυξης και υλοτόμησης, που απασχολούν περισσότερα από 500 άτομα. Σύμφωνα με την Οδηγία η οποία ήρθε να πλαισιώσει μια γενική ρυθμιστική τάση που επικρατεί στο παγκόσμιο επιχειρείν, οι επιχειρήσεις καλούνται να διαμορφώσουν «υπεύθυνη» ατζέντα, δημοσιεύοντας περιβαλλοντικά και κοινωνικά στοιχεία. Η Οδηγία έχει ήδη ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία από τον Ιούλιο, ενώ από το 2017 θα είναι σε πλήρη εφαρμογή και οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στις νέες απαιτήσεις θα αρχίσουν να λογοδοτούν με έτος αναφοράς το 2016. Σε αυτή την εξέλιξη έρχεται να προστεθεί και η νέα και ακμάζουσα τάση της δημοσίευσης των ενιαίων απολογισμών, με τους οποίους οι εταιρείες συνδυάζουν τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση με την πληροφόρηση για θέματα εταιρικής υπευθυνότητας. Στην Ελλάδα είναι ακόμα αρκετά περιορισμένος ο αριθμός των εταιρειών (μεταξύ των οποίων είναι και η Global Sustain) που δημοσιεύουν ενιαίους απολογισμούς σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Integrated Reporting Council (IIRC), ωστόσο ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να επισημάνουμε την επιβράβευση από τους επενδυτές. Με τα παραπάνω δεδομένα διευκολύνεται η λήψη αποφάσεων από τους επενδυτές οι οποίοι έχουν πλέον πολύπλευρη πληροφόρηση και τη δυνατότητα σύγκρισης μεταξύ οντοτήτων και επιλογής τοποθέτησης της επένδυσής τους.  

Το μέλλον φαντάζει ευοίωνο για την αειφορία, αρκεί οι επιχειρήσεις να την αντιμετωπίσουν ως επένδυση, συστατικό στοιχείο στρατηγικής ανάπτυξης και όχι ως επιπρόσθετο κόστος. Η ενημέρωση γύρω από τα οφέλη της καθώς και η υιοθέτηση της κατάλληλης στρατηγικής από την πλευρά της Πολιτείας για όλους τους κλάδους της οικονομίας είναι εξαιρετικής σημασίας προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι εταιρείες να επενδύσουν στην αειφορία, με συνέπεια και υπευθυνότητα.