ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΟΥΝΤΟΣ: Ο Πολιτισμός βάση μιας υπεύθυνης απόκρισης για την Ενωμένη Ευρώπη του μέλλοντος

Ο Πολιτισμός βάση μιας υπεύθυνης απόκρισης για την Ενωμένη Ευρώπη του μέλλοντος

Του Γιάννη Ρούντου*

Πριν αρκετά χρόνια στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, έχοντας την ιδέα και την ευθύνη να δημιουργήσω μια Συλλογή Σύγχρονης Τέχνης για τον επιχειρηματικό όμιλο στον οποίο εργαζόμουν, είχα την τύχη να γνωρίσω και να συναναστραφώ έναν ιδιαίτερα καλλιεργημένο διανοητικά και συναισθηματικά δημιουργό, τον Γιάννη Ψυχοπαίδη. Ζωγράφος και χαράκτης, αντιπροσωπευτικός του κριτικού-σχολιαστικού νεορεαλισμού στην Ελλάδα και με πολιτική σκέψη, από τους πιο ενδιαφέροντες καλλιτέχνες της γενιάς του, μου είχε δείξει μια σειρά έργων του.

Είχα σταθεί σε ένα μεγάλου σχήματος έργο σύνθεσης εικόνων, με τον τίτλο “Ενωμένη Ευρώπη” (στη φωτογραφία: λεπτομέρεια του έργου, μεικτής τεχνικής σε καμβά, 74Χ160 εκατ.). Όταν προχώρησα στην αγορά του έργου, τον ξαναρώτησα για τον τίτλο ώστε να συμπληρωθεί στην έκθεση εκτίμησης. Μου είχε πει, περισκεπτόμενος: “Σημείωσε σκέτο Ευρώπη, καλύτερα”.

Ποιά σύνθεση, λοιπόν, χρειάζεται το Ευρωκοινοβούλιο ώστε να προκύπτει εν δυνάμει μια Ενωμένη Ευρώπη, που θα προσπαθεί να στοιχειοθετεί όραμα με προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης και ισορροπημένης ευημερίας σε όλα τα κράτη μέλη της αντλώντας από τον απύθμενο πλούτο του πολιτισμικού-πολιτιστικού αποθέματός της;

Η Ελλάδα στην κεντρική πολιτική σκηνή της Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης θα έχει παρουσία μόλις με 21 εκπροσώπους. Θα εκλεγούν, άραγε, πρόσωπα που έχουν τη συγκρότηση να αντιληφθούν και να κατανοήσουν, σε ένα πραγματικά δημοκρατικό περιβάλλον βαθειάς ώσμωσης και συνεχούς δημιουργίας, αυτό το μεγάλο πολιτισμικό-πολιτιστικό στοίχημα;

Διότι αυτό είναι το στοίχημα της Ευρωπαϊκής Βιωσιμότητας: η προστιθέμενη αξία στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Ευρώπης είναι το μοναδικό υπόβαθρο του πολύτιμου μωσαϊκού που χαρακτηρίζει τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό, με τη μακρά συνέχειά του – το λίκνο του βρίσκεται στα βάθη του χρόνου.

Ο Αλμπέρ Καμύ, μιλώντας πριν 69 χρόνια (Απρίλιος 1955 στην Πνευματική Ελληνογαλλική Ένωση), παραμένει σήμερα τόσο επίκαιρος: “Ο Ευρωπαϊκός Πολιτισμός είναι ο τόπος της ποικιλομορφίας των σκέψεων, των αντιθέσεων, των αντιτιθεμένων αξιών και της ατέρμονης διαλεκτικής. Η ζωντανή διαλεκτική στην Ευρώπη είναι εκείνη που δεν καταλήγει σε ένα είδος απολυταρχικής ιδεολογίας και παράλληλα ορθόδοξης. Αυτός ο πλουραλισμός, που υπήρξε πάντα το θεμέλιο της έννοιας της ευρωπαϊκής ελευθερίας, μου φαίνεται πως είναι η πιο σημαντική συμβολή του πολιτισμού μας. Αυτός ακριβώς ο πλουραλισμός βρίσκεται σε κίνδυνο και αυτόν οφείλουμε, με κάθε τρόπο, να διαφυλάξουμε”.

Τούτο σημαίνει ότι ζητούμενο σήμερα και στο μέλλον είναι μια Ενωμένη Ευρώπη με επίπεδο αναφοράς ιστορικό και φιλοσοφικό, κοινωνικό και ανθρωποκεντρικό, διακίνησης και μεταβολισμού γνώσης και ιδεών μέσω των συνεργασιών στα πεδία της οικονομίας και των αγορών – της επιχειρηματικότητας, των επιστημών και των τεχνών, της έρευνας και της καινοτομίας, της εμπνευσμένης ηγεσίας και διακυβέρνησης.

Με αυτή την παραδοχή, θα ζητηθεί η ανταπόκριση και συμβολή των εκλεγμένων στα μεγάλα ζητήματα και στις προσδοκίες της σύγχρονης εποχής. Με προτάσεις διεξοδικών λύσεων στις κρίσεις ή προκλήσεις – όπως χαρακτηρίζονται επί το ηπιότερο. Από το κλίμα και το δημογραφικό μέχρι τη συμπερίληψη και την ισονομία, τη μόρφωση και την εκπαίδευση, την υγεία και την εργασία ως μέθεξη χωρίς εργαλειοποίηση-εκμετάλλευση και εξαθλίωση των εργαζομένων, την αλληλεγγύη των γενεών και την πρόνοια προστασίας των ευάλωτων στην κοινωνική διαστρωμάτωση.

Οι έμπρακτες αποκρίσεις σε αυτά τα ζητήματα προϋποθέτουν ανθρωπιστική προσέγγιση “ζωντανής διαλεκτικής” (Α. Καμύ) και συνιστούν απολύτως αξιώσεις Πολιτισμού. Πολύ περισσότερο για την Ελλάδα, καθώς έχουμε να προβάλουμε στα πεδία συνεισφοράς το πιο ευγενές ανταγωνιστικό προϊόν: μια πολιτιστική παράδοση τριών χιλιετιών.

Θα ήθελα να ενεργοποιηθούν απέναντι στη μονοδιάστατη εικόνα της οικονομικής ένωσης οι θησαυροί μιας πλούσιας παρακαταθήκης. Θα μπορούσε αυτή η παράδοση πλουραλιστικού πολιτισμού να κάνει τη δυναμική διαφορά για την ΕΕ του μέλλοντος, δίνοντας απόκριση στα ερωτήματα “ποιά Ευρώπη θέλουμε” και “με ποιούς ευρωβουλευτές θα τη δημιουργήσουμε”; Την Κυριακή 9 Ιουνίου καλούμαστε να αξιοποιήσουμε άλλη μια ευκαιρία απαντήσεων…

Ποιά πρόσωπα είναι ικανά να σταθούν σε αυτή την αφετηρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως Ενεργοί Πολίτες; Επαναλαμβάνω, σε μόλις 21 θέσεις ευθύνης που αναλογούν στην Ελλάδα, σε σύνολο 720 ευρωβουλευτών. Δηλαδή για τους πιο εκλεκτούς των εκλεκτών, όπου δεν χωρεί καμμιά εύνοια στην αναγνωρίσιμη “γοητεία” προσώπων και “διασημοτήτων” από την ελαφρότητα των πομφολύγων της δημοσιότητας που διασκεδάζουν την ατμόσφαιρα της καθημερινότητάς μας.

Το άρθρο μου δεν είναι ευρωσκεπτικιστικό. Ξεκινά από την παραδοχή μιας δεδομένης πραγματικότητας για το ενιαίο της ευρωπαϊκής κοινότητας σε θεσμικό επίπεδο, με τα θετικά αλλά και τις “τρύπες” της, με τα κενά και τις ιδιοτελείς σκοπιμότητες.

Ας διαβάσουμε προσεκτικά και αρκετές φορές τα ονοματεπώνυμα στα ψηφοδέλτια των ευρωεκλογών πριν την κάλπη. Και βέβαια, χωρίς να επιλέξουμε αποχή. Στη σύγχρονη πολιτική διακυβέρνηση, η εκπροσώπηση στην Ευρώπη είναι πρακτικά αν όχι μεγαλύτερης, τουλάχιστον ίσης σημαντικότητας με τις βουλευτικές εκλογές στον τόπο μας για την ευθύνη του εκλέγειν.