Η ηγεσία ως προτεραιότητα στην ατζέντα του Ρίο+20

Άρθρο του κ. Μιχάλη Σπανού, Διευθύνοντος Εταίρου της EuroCharity, στο «ΚΕΡΔΟΣ»,

Η εταιρική υπευθυνότητα στο «μικροσκόπιο» της Διεθνούς Διάσκεψης
για την Αειφόρο Ανάπτυξη

Δύο δεκαετίες μετά από ένα Διεθνές Συνέδριο – ορόσημο στο Ρίο ντε Τζανέιρο, η Διάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Ρίο+20), θα επιδιώξει να εξασφαλίσει την εκ νέου παγκόσμια δέσμευση για την αειφόρο ανάπτυξη, φέρνοντας αυτή τη φορά στο προσκήνιο ένα σημαντικό θέμα, την ηγεσία.

Σύμφωνα με το κείμενο που δημοσιοποίησε πρόσφατα το Οικονομικό Σύμφωνο του ΟΗΕ με τίτλο «Corporate Sustainability Leadership: A Framework for Action at Rio+20 and Beyond», η Διεθνής Διάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Ρίο+20) που θα πραγματοποιηθεί στη Βραζιλία τον ερχόμενο Ιούνιο, αναμένεται να ασχοληθεί με την αειφόρο ηγεσία, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τη λειτουργία των επιχειρήσεων αλλά και του δημόσιου τομέα. Σύμφωνα με το κείμενο, οι επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα πρέπει να αναγνωρίσουν το ρόλο τους στην προαγωγή και στη διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης, ενσωματώνοντας στην εταιρική κουλτούρα και στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες κοινωνικά, περιβαλλοντικά αλλά και ηθικά ζητήματα.

Η Διάσκεψη θα καλέσει τις κυβερνήσεις να συναινέσουν με σκοπό τη διασφάλιση της αειφορίας, έχοντας ως βασικούς άξονες το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Σε αυτή την προσπάθεια, οι επιχειρήσεις έχουν καθοριστικό ρόλο μέσω της εταιρικής υπευθυνότητας η οποία ορίζεται ως η δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας με οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και ηθικούς όρους.

Εταιρικές δεσμεύσεις
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι εταιρείες θέτουν τη βιωσιμότητα στην ατζέντα τους, υλοποιώντας σημαντικό και πολλά υποσχόμενο έργο. Είναι ενδεικτικό ότι μέσω του Οικουμενικού Συμφώνου του ΟΗΕ, πάνω από 6.000 επιχειρήσεις σε 140 χώρες -αντιπροσωπεύοντας 50 εκ. εργαζομένους- έχουν δεσμευτεί για το σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας, την προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και τη θέσπιση καλής εταιρικής διακυβέρνησης, προβαίνοντας σε δημόσιες αναφορές για την πρόοδο της εφαρμογής των αναπτυξιακών στόχων. Μέσω των τοπικών δικτύων του Οικουμενικού Συμφώνου σε 100 χώρες, οι εταιρείες προβαίνουν σε δράσεις για τη διασφάλιση της αειφορίας, σε τοπικό επίπεδο. Πλέον, οι επιχειρήσεις προσανατολίζονται στην καινοτομία και δράττονται των ευκαιριών που οδηγούν στην εταιρική και επενδυτική επιτυχία, δημιουργώντας παράλληλα κοινωνική αξία μέσα από την αντιμετώπιση της φτώχειας, τη δημιουργία πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις υιοθετούν μετασχηματιστικές λύσεις, με απτά αποτελέσματα σε θέματα όπως είναι η ενέργεια, το κλίμα, το νερό, η γεωργία και τα τρόφιμα, η διαφθορά και η ισότητα των φύλων. Ωστόσο, παρά την πρόοδο που σημειώνεται και τις αλλαγές στα επιχειρησιακά ήθη, η εταιρική υπευθυνότητα όπως ασκείται σήμερα δεν επαρκεί, χρήζοντας αξιολόγησης και βελτίωσης ώστε να ανταποκριθεί στις διαρκώς μεταβαλλόμενες κοινωνικο-οικονομικές δομές.

Συστάσεις σε κυβερνήσεις
Με τα σωστά κίνητρα αλλά και τα αναγκαία μέσα εφαρμογής, ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ατζέντα της αειφόρου ανάπτυξης, ενώ σε όλους τους τομείς οι κυβερνήσεις έχουν σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν.

Με αυτό το σκεπτικό, στο τελικό κείμενο της Διάσκεψης το Οικουμενικό Σύμφωνο του ΟΗΕ προτείνει στις κυβερνήσεις:

• Να αναγνωρίσουν ότι η εταιρική υπευθυνότητα – η οποία ορίζεται ως η δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας με οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και ηθικούς όρους – συνιστά θεμελιώδη συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη και να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν οικουμενικά αποδεκτές αρχές αειφορίας, όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο του Οικουμενικού Συμφώνου.
• Να ενθαρρύνουν τις εταιρείες να ενισχύσουν τη λογοδοσία και τη διαφάνεια μέσω ελέγχου, μετρήσεων και δημοσιοποίησης αειφόρων πρακτικών και να δεσμευτούν για την ανάπτυξη ενός διεθνούς πλαισίου πολιτικής για τις εταιρείες αναφορικά με τη γνωστοποίηση πληροφοριών που άπτονται της αειφορίας, ακολουθώντας κοινή μεθοδολογία στις ετήσιες οικονομικές εκθέσεις ή σε άλλες εκθέσεις, προβαίνοντας σε εξηγήσεις σε περίπτωση που δεν το κάνουν.
• Να αναγνωρίσουν ότι η συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων, του δημόσιου τομέα και της κοινωνίας των πολιτών προσφέρει λύσεις σε θέματα ανάπτυξης, αναφορικά με τομείς όπως είναι η ενέργεια, το νερό, τα τρόφιμα και η καλή διακυβέρνηση και να δεσμευτούν για τη στήριξη των μετασχηματιστικών συνεργασιών που αγγίζουν συστημικά ζητήματα, εμπλέκουν τους stakeholders και δίνουν ώθηση στην απόδοση όλων των συνεργατών.

Επιπλέον, οι κυβερνήσεις οφείλουν να λάβουν δράση για τη στήριξη της εταιρικής υπευθυνότητας στους παρακάτω τομείς:

• Να δημιουργήσουν αποτελεσματικά πλαίσια πολιτικής για την ενίσχυση της εταιρικής υπευθυνότητας, ειδικά  όσον αφορά σε θέματα όπως: η ειρήνη, η σταθερότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ένα περιβάλλον πολιτικής βασισμένο σε διαφάνεια και κανόνες, η καλή διακυβέρνηση και η διαφθορά και το αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο και κίνητρα για την αγορά.
• Να ενδυναμώσουν τα μέτρα για την εφαρμογή αειφόρων πρακτικών στις επιχειρήσεις, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα εξής: οι υπεύθυνες επενδύσεις, οι εταιρικές ανακοινώσεις, τα μοντέλα συνεργασίας και οι εταιρικές δεσμεύσεις, τα εθνικά δίκτυα αειφορίας και τέλος η εκπαίδευση για την υπεύθυνη διαχείριση.
• Να προάγουν θέματα αειφορίας μέσα από πρακτικές του ιδιωτικού τομέα, την καινοτομία και τη συνεργασία, σε θέματα όπως: οι βιώσιμη και αξιοπρεπής εργασία, η ενέργεια και το κλίμα, το νερό, η βιοποικιλότητα, η στήριξη του γυναικείου φύλου, η καταπολέμηση της διαφθοράς και τέλος τα υβριδικά επιχειρησιακά μοντέλα.

Το Ρίο+20 προσφέρει μια μοναδική και δυναμική πλατφόρμα για την εφαρμογή, την καινοτομία και τη συνεργασία των επιχειρήσεων, προωθώντας την αειφορία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η δέσμευση από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα με έμφαση στις συνεργασίες και στην εξεύρεση λύσεων, είναι σημαντική, διασφαλίζοντας ότι η Διάσκεψη θα αποτελέσει το εφαλτήριο για μια εκτεταμένη εταιρική δράση με άξονα την αειφορία. 

Πέρα από το Ρίο, το Οικουμενικό Σύμφωνο του ΟΗΕ θα συνεχίσει να εργάζεται για την ενίσχυση της αειφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο, σε μία προσπάθεια να αγγίξει εταιρείες που δεν έχουν ασπαστεί ακόμα την εταιρική υπευθυνότητα, να παρακινήσει εταιρείες που δεν έχουν ακόμα εξελιχθεί να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να παροτρύνει αυτές που έχουν ενσωματώσει πλήρως τις αρχές της αειφορίας στην εταιρική κουλτούρα να ηγηθούν της νέας γενιάς αειφόρων πρακτικών.